Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το 2ο διεθνές συνέδριο «Smart Islands» στο Καστελόριζο, στις 20 και 21 Σεπτεμβρίου, το οποίο συνδιοργανώθηκε από τους Δήμους Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Καλυμνίων, Κηφισιάς και Μεγίστης, σε συνεργασία με το International Hellenic Association και υπό την αιγίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας.
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, της πολιτείας, της ομογένειας, της επιστημονικής κοινότητας και της αγοράς, συζήτησαν και πρότειναν θεσμικές και πρακτικές λύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μικρά ακριτικά νησιά της χώρας. Συγκεκριμένα, τέθηκε στο επίκεντρο η καθημερινότητα των πολιτών, η έλλειψη βασικών υποδομών και το φαινόμενο της εγκατάλειψης και του αφελληνισμού των νησιών.
Στο συνέδριο συμμετείχαν δήμαρχοι από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως ο Γιάννης Μαλανδράκης (Πλατανιάς) και ο Ιγνάτιος Καϊτεζίδης (Πυλαίας-Χορτιάτη), εκπροσωπώντας τις Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων Κρήτης και Κεντρικής Μακεδονίας. Η ΚΕΔΕ εκπροσωπήθηκε από τον Α’ αντιπρόεδρο και δήμαρχο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλο. Την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη εκπροσώπησε ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ο οποίος παρουσίασε την κυβερνητική πολιτική για τη νησιωτικότητα. Τόνισε, μεταξύ άλλων, την «ισχυρή πολιτική βούληση που καταδεικνύουν οι πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού για μειωμένο ΦΠΑ στα μικρά νησιά και κατάργηση του ΕΝΦΙΑ σε οικισμούς κάτω των 1.500 κατοίκων». Επιπλέον, ανέδειξε ως βασικούς στόχους τη βελτίωση της νομοθέτησης υπέρ των νησιών και την ενίσχυση της γνώσης για τη νησιωτικότητα, παρουσιάζοντας μέτρα όπως η αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών, η ανάπτυξη οπτικών ινών υψηλών ταχυτήτων και η δημιουργία σημείων δωρεάν WiFi.
Έμφαση σε κρίσιμους πόρους και βιώσιμη ανάπτυξη
Ο κ. Αναγνωστόπουλος επεσήμανε ότι η κυβερνητική πολιτική εκτείνεται σε σημαντικούς τομείς, όπως το νερό, η ακτοπλοΐα και η απανθρακοποίηση των νησιών. Σημείωσε ότι υλοποιούνται πάνω από 350 έργα που αφορούν αφαλατώσεις, αντικαταστάσεις δικτύων και δημιουργία ταμιευτήρων. Η χρηματοδότηση για τις άγονες γραμμές αυξήθηκε από τα 90 εκατ. ευρώ το 2019 στα 140-150 εκατ. ευρώ, ενώ μέσω ΣΔΙΤ προωθείται η χρήση «πράσινων» πλοίων. Στο πλαίσιο της απανθρακοποίησης, παρουσιάστηκε το βασικό πρόγραμμα στήριξης 39 μικρών νησιών με αρχικούς πόρους 157 εκατ. ευρώ, ενώ προβλέπεται η ίδρυση ειδικού ταμείου με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών. Ο ίδιος υπογράμμισε πως η «ελληνική νησιωτικότητα αποτελεί ιδανικό περιβάλλον για ανάπτυξη καινοτομίας και διεθνών βέλτιστων πρακτικών».
Σημαντική ήταν και η παρουσία άλλων αυτοδιοικητικών, όπως του δημάρχου Κηφισιάς Βασίλη Ξυπολυτά, των αντιδημάρχων Σύμης Νικήτα Γρύλλη και Πόπης Κουτούζη, οι οποίοι εκπροσώπησαν και τον δήμαρχο Καλύμνου, Γιάννη Μαστροκούκο, καθώς και του δημάρχου και αντιδημάρχου Καστελορίζου, Νίκου Ασβέστη και Ανδρέα Κωσταντέλου αντίστοιχα. Ενδιαφέρουσες ήταν οι τοποθετήσεις εκπροσώπων κορυφαίων ανώτατων σχολών, που πρότειναν στοχευμένες και καινοτόμες λύσεις, ενώ έντονη ήταν η συμμετοχή της ομογένειας μέσω του International Hellenic Association, που είχε και την πρωτοβουλία για το συνέδριο.
Την ικανοποίησή του για τον γόνιμο διάλογο και τη συνεργασία εξέφρασε ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής Θεόδωρος Σπαθόπουλος, σημειώνοντας το ενδιαφέρον της κυβέρνησης, όπως αποτυπώθηκε με την παρουσία του κ. Αναγνωστόπουλου και τους χαιρετισμούς εκ μέρους του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρη Παπαστεργίου και άλλων υφυπουργών.
Ανάγκη επανασχεδιασμού της νησιωτικής πολιτικής
Για τη βιώσιμη ανάπτυξη των μικρών νησιών, τονίστηκε η ανάγκη επανασχεδιασμού της νησιωτικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο, με αφορμή το υπό κατάρτιση Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο για τα νησιά. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη συμπερίληψη μέτρων που ενισχύουν την προσέλκυση επενδύσεων, τη δημιουργία προοπτικών για τους νέους και τη διασφάλιση επάρκειας ενεργειακών πόρων και μεταφορικών μέσων. Παράλληλα, επισημάνθηκε η ανάγκη ενίσχυσης των υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος, όπως η υγεία και η παιδεία, με την επισήμανση πως το υψηλό κόστος αυτών των υπηρεσιών θα μπορούσε να εξαιρεθεί από τον υπολογισμό του συνολικού χρέους, εφόσον θεωρηθούν ευνοϊκές δομές για τη νησιωτική παραμεθόριο στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιάννη Σπηλάνη. Ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη «επαναχάραξης της εθνικής στρατηγικής, με όραμα και συγκεκριμένο σχέδιο που θα αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο, εγκαταλείποντας αυτό, του αδιέξοδου υπερτουρισμού». Στο ίδιο πλαίσιο, ξεχώρισε η εισήγηση της ομότιμης καθηγήτριας του ΑΠΘ Στέλλας Κοσμοπούλου για έναν αναγεννησιακό τουρισμό που θα αξιοποιεί πολλαπλασιαστικά τις παραγωγικές δυνατότητες κάθε νησιού.