Η διαδικασία της κληρονομιάς δεν είναι πάντα τόσο ευχάριστη όσο φαίνεται. Σε πολλές περιπτώσεις, η αποδοχή της περιουσίας ενός θανόντος χωρίς πλήρη γνώση των οικονομικών του στοιχείων μπορεί να μετατρέψει την «κληρονομική χαρά» σε σοβαρό οικονομικό βάρος, επηρεάζοντας ακόμη και την προσωπική περιουσία του κληρονόμου. Ο δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω και ΣτΕ, Γιώργιος Νικολακόπουλος, εξηγεί στα ΝΕΑ τις παγίδες της ακούσιας ή αγνοούμενης αποδοχής και τις νομικές δυνατότητες προστασίας.
«Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που κάποιος κληρονομεί ένα συγγενή του χωρίς να γνωρίζει την ύπαρξη χρεών», σημειώνει ο κ. Νικολακόπουλος. «Αυτό συμβαίνει συνήθως για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι αποδέχεται την κληρονομία αγνοώντας ότι οι οφειλές (το λεγόμενο παθητικό) υπερβαίνουν την αξία των κληρονομιαίων περιουσιακών στοιχείων (ενεργητικό) και ο δεύτερος συνηθισμένος λόγος είναι ότι αποδέχεται σιωπηρά, δηλαδή αποδέχεται την κληρονομιά λόγω της παρέλευσης της προθεσμίας αποποίησης (4 μήνες) και δεν γνωρίζει ότι κληρονομεί χρέη!»
Ο δικηγόρος τονίζει ότι οι οικονομικές συνέπειες μπορεί να είναι σημαντικές: «Σημειώνεται ότι τα χρέη της κληρονομιάς βαρύνουν και την προσωπική περιουσία του κληρονόμου, δηλαδή για να πληρωθούν τα χρέη του κληρονομουμένου, μπορεί να χάσει όχι μόνο τα ακίνητα και κινητά που έλαβε από τον θανόντα, αλλά και τα δικά του!»
Σύμφωνα με πρόσφατη νομολογία των Δικαστηρίων, όταν η αποδοχή κληρονομίας οφείλεται σε πλάνη, απειλή ή απάτη, «κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις για τις δικαιοπραξίες, δηλαδή μπορεί υπό προϋποθέσεις να ακυρωθεί. Βεβαίως, πρέπει να εξεταστεί και το θέμα των προθεσμιών, διότι η αγωγή για την ακύρωσή τους παραγράφεται μετά ένα εξάμηνο».
Τα Δικαστήρια δέχονται ότι οι εν λόγω διατάξεις εφαρμόζονται και στην αποδοχή, «η οποία προέκυψε από την ακούσια παρέλευση της προθεσμίας για αποποίηση. Δηλαδή πρέπει να αποδειχθεί ότι η θέληση του κληρονόμου δεν ήταν η αποδοχή της περιουσίας του θανόντος. Συνεπώς, ο Αστικός Κώδικας παρέχει τη δυνατότητα στον κληρονόμο ο οποίος από πλάνη, απάτη ή απειλή δεν είχε προβεί σε δήλωση αποποίησης, να ασκήσει την αγωγή ακύρωσης της πλασματικής αποδοχής κληρονομίας», τονίζει.