Η πορεία του ανθρώπου με την ταπεινή καταγωγή (γιος Ούγγρου μετανάστη) που κατέκτησε τα πάντα – Το φάντασμα του Λίβυου δικτάτορα τον καταδιώκει και τον… στέλνει φυλακή – Γιατί καταδικάστηκε
Όταν, το 2008, ο Νικολά Σαρκοζί παντρευόταν στο Μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων το διάσημο μοντέλο και τραγουδίστρια Κάρλα Μπρούνι, σίγουρα σκεφτόταν πόσο γρήγορα είχε κατακτήσει σχεδόν τα πάντα: Από το 2007 ήταν πρόεδρος της Γαλλίας και γρήγορα είχε κερδίσει το παρατσούκλι «υπερπρόεδρος», λόγω της ισχυρής προσωπικότητάς του.
Ομοίως γρήγορα, μόλις 11 εβδομάδες μετά τη γνωριμία τους, είχε κατακτήσει και την, μέχρι τότε ορκισμένη εργένισσα, Κάρλα Μπρούνι. Αυτό που δεν ήξερε, ωστόσο, ήταν ότι όσο γρήγορη ήταν η διαδρομή από τα προάστια της μεσαίας τάξης στο Σανς Ελιζέ, τόσο απότομη είναι και η κατακρήμνισή του από τους διαδρόμους της ελίτ, σε ένα κελί μόλις 9 τετραγωνικών, στη φυλακή του Λα Σαντέ.
Σκυθρωπός, με την έκφραση του κουρασμένου προσώπου του σχεδόν πετρωμένη, ο 70χρονος Σαρκοζί, ο οποίος κάποτε ήταν γνωστός για την ένταση και την ανεξάντλητη ενέργειά του, μοιάζει να μην έχει άλλη δύναμη να παλέψει.
Ως ένας «μπάσταρδος» (όπως ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του, λόγω της ταπεινής του καταγωγής) γιος Ούγγρου μετανάστη που αναρριχήθηκε στην πολιτική σκηνή από το «πουθενά» στην κορυφή, ο πρόεδρος που λάτρεψε τη χλιδή αλλά και την ισχύ, αντιλαμβάνεται ότι θα είναι ο πρώτος που θα οδηγηθεί στη φυλακή. «Θα κοιμηθώ με το κεφάλι ψηλά στη φυλακή», δηλώνει στο δικαστήριο, τονίζοντας ότι διακυβεύεται η αξιοπιστία της γαλλικής Δικαιοσύνης.
Όταν άκουγε από τα χείλη του δικαστή την καταδίκη του για εγκληματική συνομωσία στην υπόθεση της καταγγελίας ότι χρηματοδότησε την προεκλογική του καμπάνια του 2007, σχεδόν δεν το πίστευε. «Πώς μπορείτε να καταδικάσετε κάποιον χωρίς το “smoking gun”;» έλεγε και ξανάλεγε στους δικαστές, τους οποίους με ύφος οργισμένο προκαλούσε να βρουν «έστω ένα σεντ» της παράνομης χρηματοδότησης από τον Καντάφι.
Δεν ξέρει και ο ίδιος τι να πιστέψει και τι να περιμένει πια. Δεν είναι μόνο η καταδίκη του και η -ιστορική πρώτη για πρώην πρόεδρο της Γαλλίας- φυλάκισή του. Όταν, για παράδειγμα, παντρεύτηκε την ζάπλουτη κληρονόμο, μοντέλο και τραγουδίστρια ιταλικής καταγωγής Κάρλα Μπρούνι, έχοντας μόλις χωρίσει τη δεύτερη σύζυγό του (και ιδιαιτέρα του, για χάρη της οποίας είχε χωρίσει με την πρώτη του σύζυγο, όταν τη γνώρισε παντρεύοντάς τη ως δήμαρχος του Νεϊγί για να τη… χωρίσει από τον τότε σύζυγό της), όλοι έλεγαν ότι η Κάρλα θα τον παρατήσει.
Άτακτος χαρακτήρας η Μπρούνι, είχε «ιστορικό» θυελλωδών, αλλά σύντομων σχέσεων. Άλλαζε τους άντρες σαν τα… πουκάμισα η γοητευτική Μπρούνι και δήλωνε ότι «βαριέται αφόρητα» τους γάμους και τις μακροχρόνιες σχέσεις. Έπειτα, αυτός ήταν το ισχυρότερο πρόσωπο της κεντροδεξιάς και η Μπρούνι αριστερή, σχεδόν… αναρχική.
Με τον Σαρκοζί, ωστόσο, η Μπρούνι άλλαξε. Όχι μόνο επειδή έκανε παιδί μαζί του. Στάθηκε δίπλα του στην κορύφωση της καριέρας του, ως πανίσχυρος πρόεδρος της Γαλλίας και έμεινε εκεί όταν ο (αριστερός) Φρανσουά Ολάντ τον «εκθρόνισε». Έγινε το alter ego του και, τώρα που είναι η πιο δύσκολη στιγμή του, η Μπρούνι δεν είναι απλά πάντα δίπλα του στο δικαστήριο. Βγαίνοντας από την δικαστική αίθουσα στην οποία ο Σαρκοζί φώναζε ότι η φυλάκισή του «είναι αδικία, είναι σκάνδαλο», η Μπρούνι βλέπει τα τηλεοπτικά συνεργεία να περιμένουν. Το βλέμμα της «κλειδώνει» επάνω στο μικρόφωνο του Mediapart, του ειδησεογραφικού Μέσου που αποκάλυψε το σκάνδαλο (το οποίο ο σύζυγός της επιμένει ότι δεν είναι σκάνδαλο). Με ένα πικρό χαμόγελο στο πρόσωπό της, αλλά με χάρη, πιάνει το σφουγγαράκι του μικροφώνου όπου είναι τυπωμένο το λογότυπο του Mediapart, το τραβά, το βγάζει και το πετάει στο έδαφος, απομακρυνόμενη. Η Κάρλα Μπρούνι έχει μάθει να λέει πολλά χωρίς να πει κουβέντα, θα σχολιάσουν πολλοί.
Άλλωστε, έχει… προηγούμενα με το γαλλικό ερευνητικό περιοδικό. Γιατί το δικαστήριο είχε απορρίψει ένα από τα βασικά αποδεικτικά στοιχεία εις βάρος του Σαρκοζί, που αποκαλύφθηκε το 2012 από το Mediapart: ένα έγγραφο υπογεγραμμένο από τον πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του Καντάφι, Μούσα Κούσα, το οποίο υποδείκνυε ότι είχαν σταλεί 6,5 εκατομμύρια ευρώ για την προεκλογική εκστρατεία του Σαρκοζί. Οι δικαστές δήλωσαν ότι το έγγραφο «τώρα φαίνεται πιο πιθανό» να είναι πλαστό.
Το «φάντασμα» του Καντάφι τον καταδιώκει
Όπως για τον ηγέτη της Λιβύης, Μοαμάρ Καντάφι, ο Νικολά Σαρκοζί ήταν ένα από τα πρόσωπα που σημάδεψαν τη ζωή, την ισχύ και το άγριο τέλος του, το ίδιο ήθελε να κάνει και ο Λίβυος ηγέτης για τον Γάλλο πρόεδρο. Και τα κατάφερε, καθώς τον καταδιώκει και τον εκδικείται γι’ αυτό που ο ίδιος εξέλαβε ως πισώπλατη μαχαιριά, ως προδοσία, έστω και ως… φάντασμα. Είχε δίκιο;
Rewind στο 2007. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, υποδέχεται στο Σανς Ελιζέ, με όλες τις δέουσες τιμές, τον Μουαμάρ Καντάφι. Όλοι αντιλαμβάνονται, από τον τρόπο και τη θέρμη με την οποία έγινε δεκτός ο Λίβυος ηγέτης, ότι υπήρχε η πρόθεση αναβάθμισης του ιδίου, όσο και της Λιβύης στη γεωπολιτική σκακιέρα. Η πανίσχυρη και με ισχυρότατα ερείσματα στην Αφρική Γαλλία, φαίνεται πως στέκεται στο πλευρό της Λιβύης με μια win- win σχέση.
Τα πράγματα θα προχωρούσαν έτσι μέχρι το 2011, όταν οι -εν πολλοίς αποδιδόμενες στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ- «πορτοκαλί επαναστάσεις» σε χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής θα χτύπαγαν και την πόρτα του μέχρι τότε ακλόνητου και αδιαμφισβήτητου καθεστώτος της Τρίπολης. Ο Καντάφι θα εγκατέλειπε τη λιβυκή πρωτεύουσα, όταν αυτή θα έπεφτε στα χέρια των ανταρτών και θα έκανε πρωτεύουσά του τη Σίρτη, ευελπιστώντας και σε μια γαλλική βοήθεια. Ο Σαρκοζί, ωστόσο, τηρεί σκληρά τη γραμμή του ΝΑΤΟ και τον «αδειάζει», υποστηρίζοντας τους αντάρτες. Μάλιστα με επικεφαλής τον ίδιο τον Σαρκοζί, η Γαλλία ηγείται της στρατιωτικής εκστρατείας του ΝΑΤΟ.
Ο Καντάφι, όταν πέφτει η πόλη, επιχειρεί να διαφύγει, αλλά η αυτοκινητοπομπή του βομβαρδίζεται από γαλλικό Mirage-2000. Ο Μουαμάρ Καντάφι αιχμαλωτίζεται από τους αντάρτες, οι οποίοι τον βασανίζουν, τον δέρνουν μαζικά, τον βιάζουν με ένα τυφέκιο και εν τέλει τον αφήνουν να υποκύψει στις πληγές του, μέσα σε μια λίμνη αίματος. Ο Καντάφι, ωστόσο, δεν έχει πει την τελευταία του λέξη.
O γιος του Λίβυου ηγέτη, Σαϊφ αλ Ισλάμ, κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιδρομών του ΝΑΤΟ στη Λιβύη το 2011 που ο Σαΐφ αλ-Ισλάμ, κατηγόρησε για πρώτη φορά τον Σαρκοζί ότι έλαβε εκατομμύρια από τα χρήματα του πατέρα του για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής του εκστρατείας. Αυτή, ήταν μόνο η αρχή.
Η επόμενη χρονιά, το 2012, θα εξελισσόταν σε κόλαση για τον Σαρκοζί. Καθώς ήταν η τελευταία της παντοδυναμίας του, αφού θα τον «εκθρόνιζε» ο Φρανσουά Ολάντ από το Ελιζέ, θα έβλεπε και έναν παλιό γνωστό: Το φάντασμα του Μουαμάρ Καντάφι.
Μέσω του διερμηνέα του, Μοφτά Μισούρι, που ήταν παρών σε όλες τις συναντήσεις των δύο αντρών, ο Καντάφι εκδικήθηκε τον Σαρκοζί. Ο Μισούρι, έκανε τις αποκαλύψεις σε ένα βίντεο κλιπ που δημοσιεύτηκε από τον γαλλικό ιστότοπο ειδήσεων Mediapart, ενώ η πλήρης συνέντευξη μεταδόθηκε από τη γαλλική δημόσια τηλεόραση αργότερα, με τον Μισούρι να επιβεβαιώνει ό,τι είχε πει και στη συντηρητική εφημερίδα Le Figaro.
Ο διερμηνέας του Μουαμάρ Καντάφι δήλωσε ότι η Λιβύη συνέβαλε στη χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας του Νικολά Σαρκοζί για τις προεδρικές εκλογές του 2007 στη Γαλλία, κάτι που ο κ. Σαρκοζί αρνείται. Ο Μοφτά Μισούρι δήλωσε ότι ο Καντάφι του είχε πει προσωπικά ότι 20 εκατομμύρια δολάρια (13 εκατομμύρια λίρες, 15 εκατομμύρια ευρώ) είχαν γίνει δωρεά για την εκστρατεία, κάτι που έναν χρόνο πριν έκανε ότι δεν ξέρει, ερωτώμενος από Γάλλους δημοσιογράφους. Στη νέα συνέντευξη, ο κ. Μισούρι δήλωσε: «Ο ίδιος ο Καντάφι μου είπε προσωπικά, προφορικά, ότι η Λιβύη είχε μεταφέρει περίπου 20 εκατομμύρια δολάρια».
Ήταν λοιπόν θέμα αντανακλαστικών. Άμεσα, η γαλλική εισαγγελία για τη διαφθορά ξεκίνησε έρευνα, εξετάζοντας τις κατηγορίες για «ενεργή και παθητική διαφθορά», «εμπορία επιρροής» και άλλα ζητήματα. Το κλίμα για τον Σαρκοζί ήταν ήδη βαρύ, όχι μόνο επειδή είχε χάσει τις προεδρικές εκλογές από τον Ολάντ, αλλά και επειδή βρισκόταν επίσης υπό επίσημη έρευνα για ισχυρισμούς ότι έλαβε παράνομες δωρεές για τις εκλογές του 2007 από την πλουσιότερη γυναίκα της Γαλλίας, την 90χρονη κληρονόμο της L’Oreal, Λιλιάνα Μπετενκούρ.
Η πολυτάραχη ζωή του, λοιπόν, είχε ήδη σημαδευτεί (και) από σκιές. Ο άλλοτε πανίσχυρος πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, δεν κατέβηκε από το πολιτικό προσκήνιο με δόξα και τιμές, αλλά υπό το βάρος αλλεπάλληλων δικαστικών περιπετειών. Δύο σοβαρές υποθέσεις διαφθοράς σημάδεψαν ανεξίτηλα τη μεταπροεδρική του πορεία, φέρνοντάς τον ενώπιον της Δικαιοσύνης και τελικά οδηγώντας τον σε καταδίκες που γράφουν ιστορία.
Η υπόθεση των υποκλοπών: Μια κρυφή ταυτότητα, ένα τηλεφώνημα και μια καταδίκη
Το 2014, ενώ οι γαλλικές αρχές ερευνούσαν άλλες υποθέσεις που αφορούσαν τον Σαρκοζί, προχώρησαν στην παρακολούθηση τηλεφωνικών συνομιλιών μεταξύ του ιδίου και του δικηγόρου του, Τιερί Ερζόγκ. Για να ξεφύγουν από τις αρχές, οι συνομιλίες γίνονταν μέσω τηλεφώνου εγγεγραμμένου με ψευδώνυμο: «Paul Bismuth».
Αυτό που αποκάλυψαν οι υποκλοπές ήταν κάτι ακόμη πιο βαρύ: μια φερόμενη απόπειρα δωροδοκίας ανώτατου δικαστικού λειτουργού, του Ζιλμπέρ Αζιμπέρ, προκειμένου να αποκτήσει ο Σαρκοζί πληροφορίες για εν εξελίξει έρευνες εις βάρος του. Η υπόθεση εξελίχθηκε σε πολύκροτο σκάνδαλο και οδήγησε, μετά από χρόνια δικαστικών διαδικασιών, στην πρώτη καταδίκη του πρώην προέδρου.
Το 2024, το Ανώτατο Δικαστήριο της Γαλλίας επιβεβαίωσε την ετυμηγορία: τρία χρόνια φυλάκισης, εκ των οποίων το ένα σε κατ’ οίκον περιορισμό με ηλεκτρονικό βραχιολάκι, και τριετής στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Παρά τη βαρύτητα της υπόθεσης, η ποινή εκτελέστηκε με περιοριστικά μέτρα λόγω ηλικίας και της μορφής της καταδίκης, αποφεύγοντας προς το παρόν την κανονική φυλάκιση.
Το σκάνδαλο της Λιβύης: Η καταδίκη που έσπασε το ταμπού
Το δεύτερο και βαρύτερο πλήγμα ήρθε από την υπόθεση χρηματοδότησης της προεκλογικής εκστρατείας του 2007. Οι καταγγελίες ότι ο Μουαμάρ Καντάφι χρηματοδότησε με «μαύρο» χρήμα την άνοδο του Σαρκοζί στην εξουσία κυκλοφορούσαν για χρόνια, αλλά η έρευνα επιτάχυνε μετά το 2018, όταν ο ίδιος τέθηκε υπό επίσημη δικαστική διερεύνηση για «παράνομη χρηματοδότηση εκστρατείας», «διαφθορά» και «σύσταση εγκληματικής οργάνωσης».
Πρωταγωνιστής στις αποκαλύψεις ήταν ο επιχειρηματίας Ζιάντ Τακιεντίν, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι μετέφερε βαλίτσες με μετρητά από τη Λιβύη στη Γαλλία για λογαριασμό του Σαρκοζί ή των συνεργατών του. Αν και το δικαστήριο δεν εντόπισε αποδείξεις ότι τα χρήματα αυτά εισήλθαν στον επίσημο λογαριασμό της προεκλογικής του καμπάνιας, έκρινε ότι ο Σαρκοζί γνώριζε ή ανεχόταν την επιχείρηση προσέγγισης του καθεστώτος Καντάφι για χρηματοδότηση.
Η ετυμηγορία του 2025 ήταν ιστορική: πέντε χρόνια κάθειρξη, άμεσα εκτελεστέα, πρόστιμο 100.000 ευρώ και στέρηση πολιτικών και εκλογικών δικαιωμάτων. Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Γαλλίας που πρώην πρόεδρος καταδικάζεται με τόσο βαριά ποινή για εγκληματική συνωμοσία.
Από το Μέγαρο των Ηλυσίων, μετέβη στο… ηλεκτρονικό βραχιολάκι: Για τον Σαρκοζί, που κάποτε προβάλλεται ως «πρόεδρος της ρήξης» και υπόσχονταν να «καθαρίσει» τη δημόσια ζωή, η ειρωνεία είναι πικρή. Το όνομά του πλέον συνδέεται περισσότερο με τις δικαστικές αίθουσες παρά με τις πολιτικές του πρωτοβουλίες.
Η πολύκροτη υπόθεση, η οποία στοίχισε ανεπανόρθωτα στην εικόνα του πρώην ενοίκου του Ελιζέ αφορά στην προεκλογική του εκστρατεία του 2007, με τον Σαρκοζί να όδευε στην άσκηση έφεσης, προκειμένου να αποφύγει τη φυλάκιση. Ήταν, ωστόσο, διαφορετική η γνώμη για την Προεδρεύουσα δικαστή, Ναταλί Γκαβαρίνο, η οποία θεώρησε ότι η σοβαρότητα των κατηγοριών δικαιολογούσε τη φυλάκιση του Σαρκοζί ανεξάρτητα από την έφεση. Αποτέλεσμα αυτού, ο Σαρκοζί να κατέχει το ρεκόρ του πρώτου Γάλλου Προέδρου που θα οδηγηθεί στη φυλακή, καθώς ο Ζακ Σιράκ καταδικάστηκε σε φυλάκιση με αναστολή, για υπόθεση διαφθοράς.
Και πού είναι το χρυσάφι, οέο;
Στην πραγματικότητα, ο πρώην Γάλλος Πρόεδρος ενοχοποιείται για τη συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, καθώς είχε επιτρέψει στους «στενούς συνεργάτες» του και στους «ανεπίσημους μεσάζοντες» «να λάβουν ή να επιχειρήσουν να λάβουν οικονομική υποστήριξη για την προεκλογική του εκστρατεία» για τις Προεδρικές εκλογές το χρονικό διάστημα μεταξύ 2005 και 2007.
Συγκεκριμένα, στόχευε σε «διευθέτηση μεταφορών δημόσιων κεφαλαίων», αν και το δικαστήριο δεν εξέφρασε βεβαιότητα για το εάν και κατά πόσο χρήματα από τη Λιβύη μπήκαν στα ταμεία της καμπάνιας του Σαρκοζί. Ως αντίδωρο, το Ελιζέ θα εξέταζε το φάκελο του Σενούσι, ενός Λίβυου αξιωματούχου που είχε καταδικαστεί σε ισόβια στη Γαλλία, καθώς συμμετείχε στη βομβιστική επίθεση σε πτήση από την Μπραζαβίλ, την πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Κονγκό, προς το Παρίσι το 1989.
Από την άλλη, η πλευρά Σαρκοζί ισχυρίστηκε πως ο ίδιος ήταν θύμα μιας εκστρατείας δυσφήμισης που συντονίστηκε από τους συμμάχους του Καντάφι, αφότου ήταν το πρόσωπο που ηγήθηκε της προσπάθειας του ΝΑΤΟ να ανατρέψει τον Λίβυο δικτάτορα το 2011.
Πάντως, το 2016, ο Γαλλολιβανέζος επιχειρηματίας Ζιάντ Τακιεντίν ανέφερε στο πρακτορείο Mediapart ότι είχε παραδώσει βαλίτσες γεμάτες με μετρητά από την Τρίπολη στο γαλλικό Υπουργείο Εσωτερικών υπό τον Σαρκοζί, κατάθεση την οποία αργότερα ανακάλεσε. Μια σημαντική «λεπτομέρεια» είναι ότι ο Λίβυος ηγέτης πούλησε λίγο πριν πεθάνει το ένα πέμπτο των αποθεμάτων χρυσού της Λιβύης, χρήματα που δεν έχουν βρεθεί μέχρι και σήμερα.
Δεν θα ρωτήσεις πια για μένα
«Δεν θα ξαναμάθετε πια για εμένα», φέρεται να είπε ξανά σε μια οργισμένη αποστροφή του ο Σαρκοζί, κάποτε ο πιο ισχυρός και πιο influential πρόεδρος της Γαλλίας, ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τόσο ισχυρός που ο διάδοχός του, Εμάνουελ Μακρόν, φερόταν να τον συμβουλεύεται συχνά, μέχρι να κάνει το… αντίθετο απ’ ό,τι τον συμβούλευσε μια φορά, για να βρίσκει έκτοτε τον Σαρκοζί απέναντί του.
Ο Νικολά Σαρκοζί δεν υπήρξε ποτέ ένας τυπικός Γάλλος πολιτικός. Κάνοντας αίσθηση από τα 19 του, όταν πρωτοεμφανίστηκε στη νεολαία των ακολούθων του ντε Γκώλ, η η ζωή του – προσωπική, πολιτική και δικαστική – το επιβεβαιώνει μέχρι και σήμερα, με κάθε δυνατή έννοια. Γεννημένος στις 28 Ιανουαρίου 1955, γιος Ούγγρου μετανάστη, λάτρης του ποδοσφαίρου και του ποδηλάτου, ακολούθησε διαφορετική διαδρομή από την ελίτ της γαλλικής πολιτικής. Δεν πέρασε ποτέ από την κλασική σχολή παραγωγής ηγετών, την περίφημη ENA. Ήταν, άλλωστε, ένα συνηθισμένο παιδί ταπεινής καταγωγής, από τη μεσαία τάξη που όμως, κατάφερε να φτάσει στην κορυφή του κράτους – και μετά, να κατρακυλήσει πιο θεαματικά από κάθε άλλον.
Μετά την αναρρίχησή του στην τοπική αυτοδιοίκηση, σχεδόν εκτοξεύθηκε. Όταν ανέλαβε την προεδρία της Γαλλίας το 2007, στα 52 του, προβλήθηκε ως το αντίδοτο στη στασιμότητα. Ήταν ζωηρός, ευθύς, φιλόδοξος. Μιλούσε τη γλώσσα των επιχειρήσεων, χαιρέτιζε σφιχτά, και έδειχνε αποφασισμένος να ταράξει τα νερά. Προώθησε σκληρή γραμμή για τη μετανάστευση, την ασφάλεια και την εθνική ταυτότητα — θέματα που προανήγγειλαν τη στροφή της Ευρώπης προς πιο αυστηρές πολιτικές.
Στο διεθνές προσκήνιο έκανε αίσθηση. Έπαιζε ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις, έκλεινε συμφωνίες, φωτογραφιζόταν σαν ροκ σταρ — και κυριολεκτικά, όταν παντρεύτηκε τη διάσημη τραγουδίστρια και μοντέλο Κάρλα Μπρούνι, το 2008.
Όμως η έκρηξη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού κραχ το 2008 άλλαξε τη ροή της προεδρίας του. Η κρίση τον έπνιξε πολιτικά, και οι λαμπερές εξαγγελίες έδωσαν τη θέση τους στη δυσαρέσκεια. Η εικόνα του φθάρηκε ραγδαία, με τις δημοσκοπήσεις να τον κατατάσσουν ως τον λιγότερο δημοφιλή μεταπολεμικό πρόεδρο στο τέλος της θητείας του.
Η φράση του σε έναν επισκέπτη που αρνήθηκε να του δώσει το χέρι στη γεωργική έκθεση του 2008 – «Άντε χάσου, ηλίθιε» – έγινε εμβληματική του νέου, ωμού και απρόβλεπτου προεδρικού ύφους. Ήταν ο πρόεδρος που δεν μάσαγε τα λόγια του. Αλλά και αυτό είχε κόστος.
Το 2012, η ήττα από τον σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών ήταν ένα προσωπικό πλήγμα. Έγινε ο πρώτος πρόεδρος μετά τον Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν που δεν επανεξελέγη. Τότε ορκίστηκε: «Δεν θα ξανακούσετε για μένα». Μια υπόσχεση που αποδείχθηκε εντελώς ψεύτικη.
Μεταρρυθμιστής ή σύμβολο διαφθοράς;
Παρά την αποχώρησή του, επέστρεψε δριμύτερος στην πολιτική σκηνή. Διεκδίκησε ξανά την ηγεσία της δεξιάς παράταξης, επιχείρησε να ξαναμπεί στο παιχνίδι για την προεδρία, αλλά το 2017 απέτυχε να εξασφαλίσει καν το χρίσμα του κόμματός του. Η πολιτική του επιστροφή ναυάγησε.
Κι αν η ήττα ήταν πικρή, τα χειρότερα δεν είχαν έρθει ακόμη. Ακολούθησε μια καταιγίδα από δικαστικές περιπέτειες που άλλαξαν την εικόνα του. Ήταν ο πρώτος πρώην πρόεδρος της Γαλλίας που καταδικάστηκε δύο φορές. Ήταν επίσης ο πρώτος που έλαβε πραγματικές ποινές φυλάκισης. Ήταν ο πρώτος που του αφαιρέθηκε η Λεγεώνα της Τιμής. Και είναι ο πρώτος αρχηγός κράτους μετά τον Φιλίπ Πεταίν που ετοιμάζεται να εκτίσει ποινή φυλάκισης.
Σήμερα, ο Σαρκοζί δεν έχει ενεργό ρόλο στην πολιτική, αλλά παραμένει μια φιγούρα με επιρροή στη γαλλική δεξιά. Κανείς δεν τον βλέπει πια στη γραμμή της μάχης, αλλά οι συναντήσεις του με τον Εμανουέλ Μακρόν συνεχίζουν να τροφοδοτούν σενάρια. Κι όμως, το φως που κάποτε τον αγκάλιαζε, τώρα είναι ο προβολέας της ανάκρισης που μετατρέπεται γοργά στο αχνό φως του κελιού που θα τον φιλοξενεί.
Ο Νικολά Σαρκοζί δεν σιώπησε ποτέ – ούτε όταν κέρδιζε, ούτε όταν έχανε, ούτε όταν τον καταδίκαζαν. Ίσως αυτή να είναι η ουσία του: ένας πολιτικός που δεν έμαθε να μένει πίσω, αλλά τελικά πλήρωσε ακριβά το τίμημα της υπερβολικής του αυτοπεποίθησης.
Και η ιστορία συνεχίζεται. Στα δικαστήρια, στα παρασκήνια, και – ίσως- στη συνείδηση μιας χώρας που ακόμα δεν έχει αποφασίσει αν τον βλέπει ως μεταρρυθμιστή ή ως σύμβολο της πολιτικής παρακμής.
Πηγή: protothema.gr
Το άρθρο Νικολά Σαρκοζί: Από την προεδρία, στην Μπρούνι και στην καταδίκη για τα εκατομμύρια Καντάφι εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.