Η συζήτηση για τη διαρκή κυριαρχία του δολαρίου στο παγκόσμιο νομισματικό σύστημα επανέρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με τον «αιώνιο» ανταγωνιστή του ευρώ να θεωρείται η βασική απειλή για την πρωτοκαθεδρία του. Ωστόσο, η Κίνα φαίνεται να κερδίζει σταδιακά έδαφος, με το γουάν να εξελίσσεται σε βασικό παίκτη των διεθνών συναλλαγών, έστω και αν απέχει ακόμη αρκετά από το να αμφισβητήσει την ηγεμονία του αμερικανικού νομίσματος. Παρά ταύτα, οι τελευταίες μετρήσεις αποκαλύπτουν ένα ιστορικό σταυροδρόμι: το κινεζικό γουάν βρίσκεται πλέον ένα βήμα πριν ξεπεράσει τη βρετανική στερλίνα, ως το τέταρτο ισχυρότερο νόμισμα στον κόσμο.
Σύμφωνα με την τριετή έρευνα του Τραπεζιού Διεθνών Διακανονισμών (BIS), το γουάν αντιπροσωπεύει σήμερα το 8,5% των διεθνών συναλλαγμάτων, έναντι μόλις 7% το 2021. Η αύξηση αυτή αποτυπώνει καθαρά το βάθος της προσπάθειας του Πεκίνου να ενισχύσει τη διεθνή χρήση του νομίσματος του, κυρίως μέσω μηχανισμών εμπορικό-χρηματοπιστωτικής διεύρυνσης και συμφωνιών ανταλλαγής (swap lines) με πλήθος χωρών. Αντίθετα, η βρετανική στερλίνα καταγράφει αξιοσημείωτη υποχώρηση: από περίπου 13% το 2019, βρίσκεται πλέον στο 10,2%, χάνοντας σταδιακά το ειδικό βάρος που διατηρούσε παραδοσιακά στις διεθνείς αγορές.
Η εξέλιξη αυτή δεν σημαίνει ότι το γουάν μπορεί στο άμεσο μέλλον να απειλήσει νομίσματα όπως το δολάριο ή το ευρώ, τα οποία συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών και παραμένουν κεντρικά στη λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ωστόσο, αποτελεί σαφή ένδειξη ότι η στρατηγική της Κίνας πιάνει τόπο: μέσα από την ισχυροποίηση των εμπορικών της σχέσεων, την ενίσχυση της παρουσίας της σε διεθνείς οργανισμούς και την ανάπτυξη υποδομών όπως το σύστημα πληρωμών CIPS, το Πεκίνο στοχεύει μακροπρόθεσμα στη σταδιακή διεθνοποίηση του νομίσματός του.
Αναλυτές εκτιμούν πως η πιθανή «ανατροπή» του γουάν έναντι της στερλίνας θα έχει και σημαντική συμβολική βαρύτητα, καθώς θα αναδείξει την αλλαγή ισορροπιών ανάμεσα σε δύο εκ διαμέτρου αντίθετα οικονομικά μοντέλα: από τη μία τη Βρετανία μετά το Brexit, που προσπαθεί να επανακαθορίσει τον ρόλο της σε μια ρευστή διεθνή σκηνή, και από την άλλη την οικονομική υπερδύναμη της Ασίας που εδραιώνει σταθερά την παρουσία της.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο οι διεθνείς παίκτες θα επιλέξουν να εμπιστευθούν σε ευρύτερη κλίμακα ένα νόμισμα που, παρά την αυξανόμενη χρήση του, εξακολουθεί να είναι στενά ελεγχόμενο από το Πεκίνο. Το επόμενο διάστημα θα δείξει αν το κινεζικό γουάν θα καταφέρει όντως να υπερπηδήσει τη στερλίνα και να παγιωθεί ως η τέταρτη δύναμη στον διεθνή νομισματικό ανταγωνισμό ή αν η πρόοδός του θα αποδειχθεί απλώς ένα ακόμα βραχυπρόθεσμο «άλμα» στην πορεία ενός μακρόπνοου σχεδίου.