Ανάπτυξη 2,4%, πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% του ΑΕΠ αλλά και βουτιά του χρέους στο 137,6% του ΑΕΠ προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2026 που κατέθεσαν χθες στη Βουλή ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης και ο αρμόδιος υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς. Το προσχέδιο ενσωματώνει τις μειώσεις φόρων και παροχές ύψους 1,76 δισ. ευρώ του πακέτου της ΔΕΘ, με κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου να σημειώνει ότι αυτή τη στιγμή δεν προκύπτει έξτρα χώρος για πρόσθετες ελαφρύνσεις για το επόμενο έτος. Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που θα πιστοποιηθεί τον Απρίλιο του 2026 ανάλογα με τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2025 που θα παρουσιάσει η Eurostat.
Η αισιοδοξία για τον ρυθμό ανάπτυξης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις επενδύσεις, που προβλέπεται να ενισχυθούν τον επόμενο χρόνο χάρη σ’ ένα δημόσιο επενδυτικό πρόγραμμα, το οποίο θα φτάσει σε ύψος – ρεκόρ 16,7 δισ. ευρώ έναντι 14,6 δισ. ευρώ το 2025, συμβάλλοντας στην ετήσια πραγματική ανάπτυξη κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες. Συγκεκριμένα ο ρυθμός μεταβολής των επενδύσεων αναμένεται να αυξηθεί από 4,5% το 2024 σε 5,7% το 2025 και 10,2% το 2026, με το οικονομικό επιτελείο να σημειώνει ότι «η αύξηση των επενδύσεων αποτελεί μεγαλύτερη αύξηση τόσο στην ευρωζώνη όσο και στην Ευρωπαϊκή Ενωση των 27 για το 2026, μειώνοντας περαιτέρω το παραγωγικό κενό». Βασικό εργαλείο θα είναι το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο λήγει στο τέλος Αυγούστου του 2026, με τις τελευταίες εκταμιεύσεις να πραγματοποιούνται έως το τέλος Δεκεμβρίου του επόμενου χρόνου. Ο στόχος απορρόφησης από το Ταμείο Ανάκαμψης για το 2026 είναι 7,192 δισ. ευρώ.
Η ιδιωτική κατανάλωση, που παραδοσιακά λειτουργεί ως ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, θα κόψει ταχύτητα στο 1,7% από 1,9% φέτος, ενώ η δημόσια κατανάλωση θα παρουσιάσει ακόμα μεγαλύτερη επιβράδυνση, με τον ρυθμό αύξησης να περιορίζεται στο 0,7% το 2026 από 1,4% το 2025.
Παράλληλα, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να αυξηθούν στο 4,5%, κυρίως λόγω της βελτιωμένης εικόνας σε τουρισμό και βιομηχανία. Ωστόσο οι εισαγωγές εκτιμάται ότι θα κινηθούν ακόμη ταχύτερα, στο 4,6%, γεγονός που μπορεί να επιβαρύνει το εμπορικό ισοζύγιο.
Αγκάθι ο πληθωρισμός
Εστία ανησυχίας παραμένει ο πληθωρισμός. Η αποκλιμάκωση που είχε προβλεφθεί για φέτος κοντά στην περιοχή του 2% δεν επετεύχθη, με αποτέλεσμα η νέα πρόβλεψη για το 2025 να είναι 2,6% και για το 2026 2,2%. Αυτό σημαίνει ότι η ακρίβεια θα συνεχίσει να δοκιμάζει τις αντοχές των νοικοκυριών, παρά το γεγονός ότι από την 1η Ιανουαρίου 2026 θα ενισχυθεί η αγοραστική τους δύναμη με τις αλλαγές που έγιναν στη φορολογική κλίμακα καθώς με τη μείωση των συντελεστών περιορίζεται η παρακράτηση και αυξάνονται οι καθαρές αποδοχές.
Για τη φετινή χρονιά η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ στο 2,2% και για το 2026 στο 2,4%. Το ονομαστικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί από τα 249,6 δισ. ευρώ το 2025 σε 260,9 δισ. ευρώ το 2026.
Ανεργία
Το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να βελτιωθεί περαιτέρω το 2026 κατά μισή ποσοστιαία μονάδα του εργατικού δυναμικού, διαμορφούμενο σε 8,6% βάσει της Ερευνας Εργατικού Δυναμικού, το οποίο αντιστοιχεί στο χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα μετά το 2008.
Πρωτογενείς δαπάνες
Οι καθαρές πρωτογενείς δαπάνες του προϋπολογισμού αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,4% το 2025 και 5,8% το 2026, μετά τη μείωση κατά 0,4% που εκτιμάται για το 2024, εξαιτίας κυρίως των ενεργητικών μέτρων μείωσης της φοροδιαφυγής που μετρούν αφαιρετικά στον στόχο των δαπανών, με τη σωρευτική αύξηση των ετών 2024-2026 να εκτιμάται σε περίπου 10 δισ. ευρώ. Η εν λόγω σωρευτική αύξηση αντιστοιχεί στο όριο που συμφωνήθηκε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τον στόχο αύξησης των πρωτογενών δαπανών να έχει τοποθετηθεί στο 2,6% το 2024, σε 3,7% το 2025 και σε 3,6% το 2026. Μετά την ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, η μεταβολή των αμυντικών δαπανών, ως ποσοστό του ΑΕΠ, κατά την περίοδο 2025-2028 σε σχέση με το έτος 2024 λαμβάνεται υπόψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου δαπανών. Οι αμυντικές δαπάνες το 2026 εκτιμώνται περίπου σε 0,3% του ΑΕΠ, υψηλότερες σε σχέση με το 2024. Επισημαίνεται ότι οι φυσικές παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων αναμένεται να αυξηθούν σε 2,3 δισ. ευρώ το 2026 έναντι 1,7 δισ. ευρώ το 2025.
Αυξημένα κατά 3,7% τα φορολογικά έσοδα στα 2,65 δισ. ευρώ
Πρόσθετα φορολογικά έσοδα ύψους 2,649 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,7% σε σχέση με το 2025 προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2026 παρά τις φοροελαφρύνσεις που ενεργοποιούνται από την 1η Ιανουαρίου 2026 για μισθωτούς και συνταξιούχους με την εφαρμογή της νέας φορολογικής κλίμακας και τα άλλα μέτρα στήριξης (μείωση ΕΝΦΙΑ σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους, μείωση ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά, μείωση 50% του τεκμαρτού εισοδήματος σε οικισμούς, εκτός Αττικής, με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και απαλλαγή για νέες μητέρες).
Συγκεκριμένα, οι εισπράξεις από φόρους προβλέπεται να ανέλθουν σε 73,527 δισ. ευρώ λόγω της ανάπτυξης της οικονομίας, της ενίσχυσης των εισοδημάτων, της μείωσης της φοροδιαφυγής και της διατήρησης υψηλών επιπέδων κατανάλωσης. Από τα επιπλέον 2,649 δισ. ευρώ, η μερίδα του λέοντος 1,6 δισ. ευρώ θα προέλθει από τον ΦΠΑ και 859 εκατ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος των νομικών προσώπων. Στον αντίποδα, απώλειες εσόδων θα έχει το Δημόσιο από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων, λόγω της μειωμένης παρακράτησης φόρου που θα δουν από τον πρώτο κιόλας μήνα του 2026 οι μισθωτοί και συνταξιούχοι αλλά από τον ΕΝΦΙΑ, μετά το κούρεμα κατά 50% για τις κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους. Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού οι εισπράξεις από τους φόρους αναμένεται να διαμορφωθούν ως εξής:
Φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών. Προβλέπεται να ανέλθουν στα 40,818 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,747 δισ. ευρώ ή 4,5% σε σχέση με το 2025. Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη μεταβολή παίζει ο ΦΠΑ, τα έσοδα του οποίου προβλέπεται να φθάσουν τα 29,129 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 1,599 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή αντανακλά τόσο την προβλεπόμενη ανάπτυξη της ιδιωτικής κατανάλωσης αλλά και τις ανατιμήσεις στην αγορά όσο και την ενίσχυση των τουριστικών εισπράξεων και των ηλεκτρονικών συναλλαγών, που περιορίζουν τη φοροδιαφυγή. Αντίστοιχα, τα έσοδα από τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης αναμένεται να φθάσουν τα 7,447 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μικρή αύξηση κατά 53 εκατ. ευρώ.
Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας. Προβλέπεται να μειωθούν στα 2,328 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 83 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2025. Η αλλαγή αυτή προκύπτει από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 50% για κύριες κατοικίες σε οικισμούς έως 1.500 κατοίκους. Η πλήρης κατάργηση του φόρου για τις συγκεκριμένες περιοχές προγραμματίζεται για το 2027.
Φόρος εισοδήματος. Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος συνολικά προβλέπεται να ανέλθουν στα 26,710 δισ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο κατά 742 εκατ. ευρώ ή 2,9% έναντι του 2025. Ωστόσο, η εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων. Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να διαμορφωθεί στα 15,785 δισ. ευρώ, μειωμένος κατά 93 εκατ. ευρώ. Η μείωση αυτή οφείλεται στις παρεμβάσεις στη φορολογική κλίμακα που συνεπάγονται εκτιμώμενη απώλεια εσόδων 1,218 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο της ελάφρυνσης των νοικοκυριών. Αντίθετα, ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά, φθάνοντας τα 8,659 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 859 εκατ. ευρώ.