«Δεν μπορείς να χαρακτηρίσεις Δίκαιο κάτι, το οποίο απορρέει από την πυγμή του ισχυρού» τόνισε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, μιλώντας σε εκδήλωση του ΕΚΠΑ με θέμα «Η Ελλάδα απέναντι στις Σύγχρονες Διεθνείς Προκλήσεις».
Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε ότι δεν νοείται σήμερα καμία αλλαγή συνόρων δια της βίας και σημείωσε πως σε πολλές περιπτώσεις το Διεθνές Δίκαιο στερείται της αποτελεσματικότητας που προσφέρει η κυριαρχία, δηλαδή η λογοδοσία και η εφαρμογή του Δικαίου. «Το Δίκαιο οφείλει να εφαρμόζεται», είπε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στον «μεταβαλλόμενο κόσμο», επισήμανε ότι όσα βιώνει σήμερα η Ευρώπη και ο κόσμος είναι χωρίς προηγούμενο. «Στην καρδιά της Ευρώπης υφίσταται ένας μεγάλος, αιματηρός πόλεμος, ενώ η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση βάλλεται τόσο εκ των έσω όσο και από τους ίδιους τους λαούς της», ανέφερε, τονίζοντας ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κατέλυσε την αρχή πως δεν επιτρέπεται αλλαγή συνόρων δια της βίας.
Το Διεθνές Δίκαιο και οι προκλήσεις της εποχής
Ο υπουργός χαρακτήρισε το διεθνές δίκαιο «πραγματικά ισχυρό όπλο» για κράτη που βρίσκονται σε «δύσκολη γειτονιά». Ωστόσο, παρατήρησε ότι η διεθνής πολιτική τείνει να ακολουθεί μια πιο συναλλακτική προσέγγιση, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται πρώτα και στη συνέχεια αναζητείται το νομικό τους θεμέλιο.
«Το Διεθνές Δίκαιο όχι μόνο υποχωρεί, αλλά συχνά λειτουργεί ως νομιμοποιημένο άλλοθι για αποφάσεις που πλήττουν την πειθώ του Δικαίου και κυρίως τους αδύναμους», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Η υποχώρηση των δημοκρατιών
Ο κ. Γεραπετρίτης χαρακτήρισε παράδοξο το γεγονός ότι, ενώ υπάρχει η εντύπωση πως οι δημοκρατίες ενισχύονται, στην πραγματικότητα «οι δημοκρατίες στον κόσμο υποχωρούν και ο αυταρχισμός γίνεται όλο και πιο ορατός».
Αναφέρθηκε στη μελέτη Democracy Index του Economist για το 2024, όπου καταγράφονται 74 δημοκρατίες έναντι 93 κρατών που δεν χαρακτηρίζονται δημοκρατικά. «Μπορείτε να φανταστείτε πού θα ήταν αυτός ο δείκτης αν η αναφορά γινόταν στο κράτος δικαίου», πρόσθεσε.
Τρεις κίνδυνοι για την Ευρώπη
Ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε ανησυχία για τρεις κινδύνους που αντιμετωπίζει η Ευρώπη. Ο πρώτος, όπως είπε, είναι το «σύνδρομο της Αθήνας», δηλαδή η πιθανότητα η Ευρώπη να υποκύψει στον λαϊκισμό, όπως η αρχαία Αθήνα υπέκυψε στους δημαγωγούς.
Ο δεύτερος κίνδυνος είναι η «πτώση τύπου Μακεδονικής Αυτοκρατορίας», δηλαδή η έλλειψη ηγεσίας και ανθεκτικών θεσμών. «Όπου υπάρχουν θεσμικά κενά, αυτά καλύπτονται από όσους επιβουλεύονται τη λειτουργία τους», τόνισε.
Ο τρίτος κίνδυνος αφορά την «πτώση του αρχαίου καθεστώτος» λόγω αντίπαλων ιδεολογιών. «Οι ιδεολογίες που μεταδίδονται με αστραπιαία ταχύτητα μπορούν να απομειώσουν την αξία των θεσμών», προειδοποίησε.
Η θέση της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή
Ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε ότι η Ελλάδα διαθέτει σήμερα σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο, καθώς στηρίζεται σε αρχές και κανόνες, όχι στη συναλλαγή. «Η Ελλάδα μπορεί να συνομιλεί με όλους, ακόμη και με εκείνους που δεν συνομιλούν μεταξύ τους», ανέφερε.
Τόνισε ότι η χώρα είναι στρατηγικός συνομιλητής του Ισραήλ, ενώ διατηρεί άριστες σχέσεις με τον αραβικό κόσμο και την Παλαιστινιακή Αρχή. «Η Ελλάδα ενώνει τον Βορρά και τον Νότο, την Ανατολή και τη Δύση», είπε, αναφερόμενος και στις πρωτοβουλίες της χώρας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και στα θαλάσσια πάρκα που ενισχύουν τα ελληνικά επιχειρήματα για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Επισήμανε επίσης ότι οι επενδύσεις αμερικανικών εταιρειών στην έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων επιβεβαιώνουν την αναγνώριση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Αναφερόμενος στην πρόταση του πρωθυπουργού για σύγκληση διεθνούς διάσκεψης της Ανατολικής Μεσογείου, ο υπουργός σημείωσε ότι τέτοιες πρωτοβουλίες καθιστούν την Ελλάδα «επισπεύδουσα δύναμη» και «ιδιοκτήτρια των πολιτικών της».
Η πρόκληση των Δυτικών Βαλκανίων
Κλείνοντας, ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στα Δυτικά Βαλκάνια, κάνοντας λόγο για αναζωπύρωση του εθνικισμού στην περιοχή. «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απειλή από έναν λανθάνοντα εθνικισμό που βγαίνει στην επιφάνεια σε ένα ναρκοθετημένο περιβάλλον», προειδοποίησε.
«Τα Δυτικά Βαλκάνια πρέπει να αντιμετωπιστούν ως ύψιστη προτεραιότητα. Ο δρόμος είναι ένας — προς την ευρωπαϊκή οικογένεια», κατέληξε ο υπουργός Εξωτερικών.