Μια συγκλονιστική υπόθεση εξαπάτησης και ψυχολογικής κακοποίησης αποκαλύπτει η ισπανική εφημερίδα El Mundo, φέρνοντας στο φως μαρτυρίες θυμάτων που παγιδεύτηκαν στα λεγόμενα «Grupos 24 Horas». Τα κέντρα αυτά παρουσιάζονταν ως παραρτήματα των Ανώνυμων Αλκοολικών (AA), ωστόσο λειτουργούσαν ως κλειστές, ελεγχόμενες δομές με χαρακτηριστικά αίρεσης.
Η οργάνωση Movimiento Internacional 24 Horas de Alcohólicos Anónimos, που ξεκίνησε από το Μεξικό και δραστηριοποιείται σε 13 πόλεις της Ισπανίας, βρίσκεται πλέον υπό έρευνα από την Εθνική Αστυνομία για «καταστροφική αιρετική δραστηριότητα». Οι επίσημοι Ανώνυμοι Αλκοολικοί έχουν κινηθεί νομικά, καταγγέλλοντας την παράνομη χρήση του ονόματός τους, του λογότυπου και του συνθήματος “Recuperación, Unidad, Servicio”.
Μαρτυρίες θυμάτων
Η Λάια (όνομα αλλαγμένο), γυναίκα γύρω στα σαράντα, αφηγείται πως απευθύνθηκε απελπισμένη σε ένα τέτοιο κέντρο αναζητώντας βοήθεια για τον αλκοολισμό της. «Ήμουν στα πρόθυρα του θανάτου· δεν έτρωγα, μόνο έπινα. Όταν έφτασα εκεί, μου φάνηκε ότι είχα σωθεί», λέει. Όμως η εμπειρία της μετατράπηκε γρήγορα σε εφιάλτη.
Από την πρώτη στιγμή, της κατέσχεσαν όλα τα προσωπικά της αντικείμενα κινητό, έγγραφα, ρούχα, χρήματα, φάρμακα. Της απαγόρευσαν να επικοινωνεί με την οικογένειά της και να λαμβάνει την αγωγή της για άγχος και κατάθλιψη. Κοιμόταν σε στρώμα στο πάτωμα κοινού δωματίου, όπου έτρωγε και συμμετείχε σε αδιάκοπες «θεραπείες» διάρκειας 24 ωρών.
«Τις πρώτες 15 μέρες δεν με άφηναν να κάνω ούτε μπάνιο. Μου έλεγαν ότι το νερό προκαλεί κρίσεις στους αλκοολικούς. Έτρωγα ό,τι μου έφερναν, κοιμόμουν στο πάτωμα και δεν μπορούσα να μιλήσω με κανέναν έξω», περιγράφει. «Ήμουν τόσο χάλια, που νόμιζα πως αυτό έπρεπε να γίνει».
Καταγγελίες για ψυχολογική και οικονομική εκμετάλλευση
Σύμφωνα με την έρευνα, το δόγμα της οργάνωσης επιβάλλει απόλυτη υποταγή στον “πνευματικό καθοδηγητή” ή “νονό” του μέλους. Απαγορεύεται κάθε πράξη χωρίς άδεια — από το φαγητό έως την προσωπική υγιεινή και τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι «ανυπάκουοι» τιμωρούνται δημόσια με προσβολές και ψυχολογική κακοποίηση μπροστά στους υπόλοιπους συμμετέχοντες.
«Έμεινα δύο μήνες και δύο μέρες καθισμένη σε μια καρέκλα, κοιμόμουν στο πάτωμα, δεν με άφηναν να πάω στην τουαλέτα. Δεν είχα πλυθεί για 30 μέρες», λέει η Λάια. «Μου έλεγαν ότι οι κόρες μου με είχαν ξεχάσει, ότι ήμουν ένα σκουπίδι. Και εγώ το πίστευα».
Άλλοι πρώην μέλη, όπως ο «Χουάνχο», παραδέχονται ότι δωρίζανε μεγάλα ποσά στους ηγέτες του κινήματος. «Τους έδωσα 40.000 ευρώ», αναφέρει. «Σε κάνουν να νιώθεις υποχρεωμένος, ότι τους χρωστάς τη ζωή σου. Σε ελέγχουν μέσω της ενοχής».
Αντιδράσεις ειδικών και αρχών
Ο θεολόγος και ερευνητής Luis Santamaría, μέλος του δικτύου RIES (Red Iberoamericana de Estudio de las Sectas), υπογραμμίζει: «Είναι ξεκάθαρα μια καταστροφική αίρεση με ακραία ψυχολογική βία. Εκμεταλλεύεται ανθρώπους σε κατάσταση απελπισίας, παρουσιάζοντας ένα ψεύτικο προσωπείο βοήθειας».
Κατά τον ίδιο, οι μέθοδοι του κινήματος συνδυάζουν χειραγώγηση, απομόνωση και οικονομική εκμετάλλευση, στοχεύοντας σε άτομα σε πλήρη ψυχική κατάρρευση.
Ο ηγέτης της οργάνωσης στην Ισπανία, που αυτοαποκαλείται «Javier», αρνείται όλες τις κατηγορίες: «Δεν είμαστε αίρεση. Χάρη στους Ομάδες 24 Ωρών, πάνω από 1.000 άτομα έχουν σταματήσει να πίνουν», δηλώνει. Ωστόσο, σύμφωνα με την El Mundo, η αστυνομία έχει ήδη συγκεντρώσει φωτογραφίες, ηχητικά αρχεία και μηνύματα απειλών εναντίον πρώην μελών.
Ο Adolfo Vázquez, γενικός γραμματέας των πραγματικών Ανώνυμων Αλκοολικών στην Ισπανία, δηλώνει κατηγορηματικά: «Έχουμε κινηθεί νομικά. Αυτοί οι άνθρωποι εκμεταλλεύονται το όνομά μας και καταστρέφουν ψυχικά τους ασθενείς. Δεν θα επιτρέψουμε να το κάνουν στο όνομά μας».
Η ευρύτερη διάσταση του ζητήματος
Η υπόθεση, που ερευνάται ήδη ως πιθανό έγκλημα ψυχολογικής και οικονομικής κακοποίησης, ανοίγει μια δύσκολη συζήτηση για την έλλειψη δημόσιων δομών απεξάρτησης στην Ισπανία. Όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος Luis Labarga, συγγραφέας του βιβλίου La noche oscura de Alcohólicos Anónimos, «όταν το κράτος δεν προσφέρει λύσεις, οι απελπισμένοι πέφτουν στα δίχτυα αυτών που υπόσχονται σωτηρία — και βρίσκουν την απόλυτη εκμετάλλευση».