Κατά την 80ή Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η 3η Επιτροπή εξέτασε την έκθεση του Ύπατου Αρμοστή για τους Πρόσφυγες, εστιάζοντας σε ζητήματα που αφορούν επαναπατρισθέντες και εκτοπισμένα άτομα. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, η συζήτηση κατέληξε στην υποβολή σχεδίου ψηφίσματος από 33 κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Το σχέδιο ψηφίσματος, που υπέβαλαν από κοινού χώρες όπως η Αυστρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Κύπρος και το Ηνωμένο Βασίλειο, προτείνει τη συνέχιση της ετήσιας ανανέωσης της εντολής του Ύπατου Αρμοστή. Επιβεβαιώνει, παράλληλα, τη στήριξη των κρατών-μελών στις δράσεις του Γραφείου για την προστασία και αρωγή των προσφύγων και των εκτοπισμένων παγκοσμίως.
Το ψήφισμα «επαναβεβαιώνει τη Σύμβαση του 1951 για το καθεστώς των προσφύγων και το Πρωτόκολλο του 1967» ως θεμέλιο του διεθνούς συστήματος προστασίας, υπογραμμίζοντας τη σημασία του πλήρους σεβασμού της αρχής της μη επαναπροώθησης. Παράλληλα, «καλεί τη διεθνή κοινότητα να εφαρμόσει το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τους Πρόσφυγες» στη βάση της δίκαιης κατανομής βαρών και ευθυνών.
Ανατολική Μεσόγειος και μεταναστευτικές ροές
Για τις μεταναστευτικές οδούς στην Ανατολική Μεσόγειο, το ψήφισμα «ενθαρρύνει τη διεθνή συνεργασία για την πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων», καθώς και τη διασφάλιση κατάλληλων μηχανισμών ανταπόκρισης, όπως επιχειρήσεις διάσωσης, υποδοχής και παροχής βοήθειας.
Εκφράζεται επίσης «βαθιά ανησυχία για τον μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο που έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται στη θάλασσα και στη στεριά», με έκκληση για ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης, έρευνας και διάσωσης σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Προστασία, ισότητα και ανθρωπιστικές αρχές
Το ψήφισμα «καλεί τα κράτη να εξετάζουν τις αιτήσεις ασύλου» αναγνωρίζοντας όσους χρήζουν διεθνούς προστασίας και «καταδικάζει τις επαναπροωθήσεις και τις παράνομες απελάσεις». Επίσης, «καταδικάζει κάθε μορφή έμφυλης και σεξουαλικής βίας» και προωθεί την ενεργό συμμετοχή των γυναικών και κοριτσιών σε ζητήματα που τις αφορούν.
Κλιματική αλλαγή και αναγκαστικές μετακινήσεις
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και των φυσικών καταστροφών, οι οποίες, όπως επισημαίνεται, συμβάλλουν στην αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών. Τα κράτη-μέλη καλούνται «να λάβουν μέτρα για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της προετοιμασίας απέναντι σε φαινόμενα εκτοπισμού».
Χρηματοδότηση και διεθνής αλληλεγγύη
Το ψήφισμα εκφράζει «ανησυχία για τις μειώσεις στη χρηματοδότηση του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή το 2025» και καλεί τη διεθνή κοινότητα να αυξήσει επειγόντως τους πόρους, δίνοντας έμφαση στην ευέλικτη χρηματοδότηση. Παράλληλα, ζητεί «δικαιότερη κατανομή των βαρών και των ευθυνών για τη φιλοξενία και στήριξη των προσφύγων», λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες κάθε κράτους.
Βιώσιμες λύσεις και επανεγκατάσταση
Το κείμενο υπενθυμίζει ότι «το έργο του Ύπατου Αρμοστή είναι ανθρωπιστικό και μη πολιτικό». Τονίζει ότι ο εθελούσιος επαναπατρισμός παραμένει η προτιμώμενη λύση, ενώ αναγνωρίζει τη σημασία του επανεποικισμού ως στρατηγικού εργαλείου προστασίας.
Τέλος, καλεί τα κράτη να δημιουργήσουν ή να διευρύνουν οδούς για ανθρωπιστική εισδοχή, οικογενειακή επανένωση, εργασιακή κινητικότητα και εκπαιδευτικά προγράμματα, προκειμένου να εξασφαλιστούν βιώσιμες λύσεις για τους πρόσφυγες.