Η Ελένη Elefterias Kostakidis είναι πάντα ένας συναρπαστικός άνθρωπος να συναντήσει κανείς – ακούραστη στην αναζήτηση της δημιουργίας και στην προώθηση της ελληνικής γλώσσας.
Αγωνίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, φιλόζωη και, πάνω απ’ όλα, μια χαρισματική δημιουργός.
Είτε πρόκειται για την ίδρυση του εμβληματικού Greek Bilingual Bookshop το 2007 – που σήμερα διευθύνει η εκπαιδευτικός Katerina Vetsikas – είτε για τη συγγραφή και μελοποίηση έργων, η Ελένη αποτελεί ζωντανό κομμάτι του πολιτιστικού παλμού του Σίδνεϊ.
Όπως εξηγεί η ίδια:
«Ξεκίνησα να τραγουδώ στα 14 μου, όταν με… ανάγκασαν να πάω σε μια συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, το 1972. Όταν άκουσα εκείνα τα τραγούδια και τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου, ένιωσα την ανάγκη να μάθω Ελληνικά. Γεννήθηκα εδώ και δεν μου άρεσε το ελληνικό σχολείο, οπότε τότε δεν μιλούσα καλά. Από τότε άρχισα να γράφω στίχους και μουσική στα ελληνικά. Ο Bolas, που τότε ήταν γραμματέας της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας και ποιητής από την Αλεξάνδρεια, με ενθάρρυνε να γράφω στα Ελληνικά».
Η Eleni ήταν υπότροφος δύο φορές στο Conservatorium of Music στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όπου έκανε ακρόαση με τον Themos Mexis στο πιάνο. Έγινε δεκτή αμέσως και έλαβε υποτροφία από το Australia Council for the Arts για να σπουδάσει μουσική σύνθεση και κιθάρα στην Ελλάδα, το 1983.
Μιλώντας για την πορεία της στη μουσική, η Ελένη συνεχίζει:
«Η Millennium Choir τραγούδησε δικό μου κομμάτι σε ενορχήστρωση του George Ellis σε μεγάλες εκδηλώσεις το 2000 και η μουσική μου έχει παρουσιαστεί από διάφορες ορχήστρες.
Πολλοί καλλιτέχνες έχουν ερμηνεύσει τα τραγούδια μου. Το 1975 τραγούδησα για την Κύπρο στο Hordern Pavilion. Εμφανίστηκα στο Marrickville Town Hall με τον Themos Mexis και τον συνθέτη Tim Arvanitakis – στις συναυλίες μας παρευρέθηκαν και μας στήριξαν ο Gough Whitlam και ο Al Grassby».
Το πιο πρόσφατο εγχείρημά της εξερευνά τον βαλκανικό εθνικισμό, την Ελλάδα και τη διαμοιρασμένη πολιτιστική ταυτότητα.
Ως συντονίστρια και επιμελήτρια της συλλογής «Whose is this Song?», ένωσε μερικούς από τους σημαντικότερους Ελληνοαυστραλούς συγγραφείς και ακαδημαϊκούς.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το ερώτημα δεν είναι μόνο «σε ποιον ανήκει το τραγούδι», αλλά και «σε ποιον ανήκει το βιβλίο» — καθώς πίσω του βρίσκεται η αφρόκρεμα της ελληνικής διανόησης της Αυστραλίας.
«Θυμάμαι την ημέρα που μαζί με τον δικηγόρο, συγγραφέα και ιστορικό Costa Vertzayias, δίναμε μια διάλεξη στη βιβλιοθήκη του Randwick. Η Ελένη εμφανίστηκε για να μας πείσει να γράψουμε από ένα κεφάλαιο για το βιβλίο. Ο ενθουσιασμός της μάς παρέσυρε όλους».
Για όσους έχουν ρίζες ή δεσμούς με τα Βαλκάνια, οι ομοιότητες ξεδιπλώνονται παντού — στη μουσική και στο φαγητό, στα τοπία, στη θρησκεία, στις μικρές καθημερινές παραδόσεις.
Όπως εξηγεί η Ελένη: «Ένα βράδυ, σε ένα τουρκικό εστιατόριο, μια παρέα φίλων από διάφορες βαλκανικές χώρες απολαμβάνει το φαγητό. Η μπάντα αρχίζει να παίζει ένα γνωστό σκοπό και ο τραγουδιστής τραγουδά στα τουρκικά. Τότε ξεκινά η συζήτηση — ο καθένας υποστηρίζει ότι το τραγούδι ανήκει στη δική του χώρα. Αυτό το κομμάτι έχει ταξιδέψει παντού στα Βαλκάνια και μέχρι τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Σέρβοι το θεωρούν σερβικό, οι Έλληνες ελληνικό, οι Αλβανοί αλβανικό, οι Τούρκοι τουρκικό, οι Βούλγαροι βουλγαρικό και πάει λέγοντας».
Η σκηνοθέτρια Adela Peeva αποφάσισε να ερευνήσει την αυθεντικότητα και την προέλευση του τραγουδιού, ταξιδεύοντας στα Βαλκάνια, κινηματογραφώντας και παίρνοντας συνεντεύξεις από ανθρώπους που το διεκδικούν.
Σε ορισμένα μέρη, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι ήταν έτοιμοι να… πολεμήσουν για την «πατρότητά» του.
Η Peeva αποκάλυψε, μέσα από το τραγούδι, τον μηχανισμό του εθνικισμού — το «ό,τι είναι δικό μου δεν μπορεί να είναι και δικό σου» — φωτίζοντας πώς οι αντιλήψεις για την ταυτότητα και τον πολιτισμό συχνά γεννούν διχασμό.
Η Ελένη προσθέτει:
«Όταν είδα αυτό το ντοκιμαντέρ, η γελοιότητα των διαφωνιών για ένα απλό τραγούδι με έκανε να θέλω να αναλύσω πιο βαθιά τόσο την ταινία όσο και το ίδιο το κομμάτι. Αποφάσισα να γράψω γι’ αυτό και να ζητήσω από φίλους και ακαδημαϊκούς να συμβάλουν με δικά τους κείμενα — είτε για το ίδιο το φιλμ, είτε για τη μουσική, είτε για τα Βαλκάνια και τον κοινό μας πολιτισμό. Παρότι εγώ συνέλεξα και επιμελήθηκα το υλικό, τίποτα απ’ όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τη βοήθεια του Dr Alfred Vincent, ο οποίος έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για το τραγούδι και το εγχείρημα συνολικά».
Η υποστήριξη του Dr Alfred Vincent θεωρείται πάντα καθοριστική για πολλά ελληνικά πολιτιστικά εγχειρήματα. Η συμβολή του στη διάδοση της ελληνικής γλώσσας στο Σίδνεϊ και η ακούραστη δράση του στην Πολιτιστική Επιτροπή Ελληνικών Φεστιβάλ (Greek Festival Cultural Committee) είναι πλέον θρυλική.
Το μυαλό του «δεν σταματά ποτέ να δουλεύει».
Θυμάμαι κάθε φορά που τον επισκεπτόμουν στο σπίτι του, κρατώντας μερικά από τα βιβλία μου να του δείξω, δεν περνούσαν λίγα λεπτά και ήδη είχε ανοίξει συζήτηση, μοιράζοντας συμβουλές, σχόλια, ακόμη και εκείνη τη χαρακτηριστική του σοφία που πάντα σε έκανε να θες να μάθεις περισσότερα.
Για το βιβλίο, η Ελένη προσκάλεσε ειδικούς από διάφορα πεδία, ανάμεσά τους — εκτός από τον Dr Vincent και την ίδια — τον Καθηγητή Vrasidas Karalis, την Dr Helen Vatsikopoulos, τον Dr Michael Karadjis, τον Καθηγητή Marian Tutui, τον Jorge Sotirios, τον Costa Vertzayias, τον Καθηγητή Nicholas Doumanis και τον George Michelakakis.
Το έργο παρουσιάστηκε αρχικά σε εκδήλωση πριν από την επίσημη κυκλοφορία του βιβλίου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ελληνοαυστραλών Συγγραφέων (Greek Australian Writers’ Festival), που πραγματοποιήθηκε στο UTS School of Journalism ως μέρος του Ελληνικού Φεστιβάλ Σίδνεϊ, με πρωτοβουλία της Dr Helen Vatsikopoulos.
Ακολούθησε πάνελ συζήτησης με τη συμμετοχή των Dr Alfred Vincent, Dr Vatsikopoulos, Dr Michael Karadjis και της ίδιας της Ελένης, με συντονιστή τον δημοσιογράφο του ABC Dr Phil Kafkaloudes.
Το βιβλίο εκδόθηκε με την υποστήριξη της ΑΧΕΠΑ Νέας Νότιας Ουαλίας, του La Boîte Performance Space, αλλά και φίλων και συγγενών. Η συμβολή της ΑΧΕΠΑ Νέας Νότιας Ουαλίας υπήρξε καθοριστική ώστε το έργο να φτάσει σε αναγνώστες σε ολόκληρη την Αυστραλία.
Νωρίτερα μέσα στη χρονιά, το βιβλίο παρουσιάστηκε και στη Μελβούρνη από τον συγγραφέα και νομικό Dean Kalimniou, ο οποίος έγραψε σχετικά:
«Το ‘Whose is this Song?’ είναι μια συλλογή συναρπαστικών δοκιμίων γύρω από τον βαλκανικό εθνικισμό, την Ελλάδα και τον κοινό πολιτισμό, επιμελημένη από την Eleni Eleftherias-Kostakidis.
Ξεκινώντας θεματικά από το ντοκιμαντέρ της Adela Peeva, το βιβλίο, μέσα από δοκίμια, στοχασμούς και αφηγήσεις ταξιδιών, εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο τραγούδια και άλλα πολιτιστικά στοιχεία — αντί να λειτουργούν ενωτικά — συχνά γίνονται αντικείμενο διεκδίκησης και αντιπαράθεσης. Όπως σημειώνει η Mary Kostakidis στον πρόλογο του βιβλίου:
«Η βαλκανική περιοχή, με την πολυσύνθετη ιστορική και γεωπολιτική της ταυτότητα και τα ρευστά της σύνορα, αποτελεί ένα καμίνι διεκδικήσεων γύρω από την ‘ιδιοκτησία’ του πολιτισμού’».
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στους γονείς και τους παππούδες της Ελένης, που πέρασαν δύσκολα χρόνια πολέμου στη Μακεδονία, στην Ελλάδα.
Πάντα ανήσυχη και δημιουργική, η Ελένη, μια από τις πιο ζωντανές παρουσίες του Inner West του Σίδνεϊ, ετοιμάζεται για την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου της, την Κυριακή 30 Νοεμβρίου στον νέο δημιουργικό χώρο που διευθύνει η Michelle St Anne, πρόεδρος του Inner West Creative Network και διακεκριμένη καλλιτέχνις μέσα από το The Living Room Theatre (TLRT).
Ο νέος χώρος του TLRT, που εγκαινιάστηκε με αφορμή την 25η του επέτειο, βρίσκεται στο Marrickville, την «ελληνική συνοικία» της πόλης — ανάμεσα σε παλιές βιοτεχνίες όπου, από τη δεκαετία του ’50 έως και του 2000, αντηχούσαν βαλκανικές γλώσσες, καθώς οι μετανάστες δούλευαν ακούγοντας τραγούδια σαν κι αυτά που, ποιος ξέρει, ίσως ακουστούν ξανά εκεί στις 30 Νοεμβρίου.
Πιστή στην καλλιτεχνική της φύση, η Ελένη έχει καλέσει μουσικούς για την εκδήλωση, ανάμεσά τους τους Felicia Harris, Yannis Bardas, Marina Thiveos και John Coombs.
Με την υποστήριξη της ΑΧΕΠΑ Νέας Νότιας Ουαλίας και της χαρισματικής παρουσιάστριας Lorraine-Nia Gitsas, η βραδιά υπόσχεται να αναδείξει τη δημιουργική, ελληνική και βαλκανική ψυχή του Marrickville.
Η εκδήλωση θα ξεκινήσει με τελετή Welcome to Country και Smoking Ceremony από τον Uncle John Dickson, ο οποίος είναι παντρεμένος με την Ελληνίδα Aunty Liz, που — όπως και η Ελένη — έχει ποντιακή καταγωγή.
Το βιβλίο θα διατίθεται προς πώληση στην εκδήλωση, καθώς και στα βιβλιοπωλεία Hellenic Theorem Books και Bilingual Bookshop στο Kogarah.
Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφθούν τη σελίδα Greek Guide – Events του «Νέου Κόσμου».
*Ο Billy Cotsis είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του The Living Room Theatre και συγγραφέας του βιβλίου Aristotle Roberto Carlos Smithopoulos.
The post «Σε ποιον ανήκει αυτό το τραγούδι;» – (Whose is this Song?) appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.