Αδυναμίες, καθυστερήσεις, παράτυπη χρήση στρατιωτικών οχημάτων – Τι περιλαμβάνει η Έκθεση Ελεγκτικής για Υπουργείο Άμυνας – Τα σημαντικότερα ευρήματα
Στη δημοσιότητα η Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το Υπουργείο Άμυνας.
Μεταξύ άλλων η παρούσα Έκθεση παρουσιάζει τα κυριότερα ευρήματα του ελέγχου που διενεργήθηκε στο Υπουργείο Άμυνας για τα έτη 2021-2024, με στόχο τη διαπίστωση της συμμόρφωσης με το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο και την ορθή δημοσιονομική διαχείριση.
Στο σημείωμα του Γενικού Ελεγκτή, ξεχωρίζουν τα ακόλουθα ευρήματα:
(α) Εκκρεμείς προσφυγές Αξιωματικών
Παραμένει μεγάλος αριθμός εκκρεμών προσφυγών κατά αποφάσεων του Ανώτερου Συμβουλίου Κρίσεως, με δημοσιονομικό κίνδυνο επιβάρυνσης του κράτους σε περίπτωση επιδικασθείσας αποζημίωσης.
(β) Θέματα οργανωτικής δομής και στελέχωσης
Παρά την ολοκλήρωση σημαντικών σταδίων της διοικητικής μεταρρύθμισης, δεν επιτεύχθηκε η προβλεπόμενη μείωση στρατιωτικού προσωπικού στα Τμήματα του ΥΠΑΜ. Αντίθετα, καταγράφεται αύξηση, γεγονός που αναιρεί τον αρχικό σχεδιασμό.
(γ) Καθυστέρηση σε έργα υποδομής
Οι διαδικασίες για ιδιόκτητα κτήρια ΥΠΑΜ/ΓΕΕΦ παρουσιάζουν καθυστέρηση, με κίνδυνο ανάγκης παράτασης της υφιστάμενης μίσθωσης.
(δ) Καθυστέρηση στην προώθηση ενεργειακών δράσεων φιλικών προς το περιβάλλον
Οι δράσεις του ΥΠΑΜ για τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε Στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς παρουσιάζουν καθυστέρηση, με κίνδυνο απώλειας της σχετικής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Καθυστέρηση παρατηρείται επίσης στην υλοποίηση του προγράμματος αντικατάστασης υφιστάμενων φωτιστικών με λαμπτήρες νέας τεχνολογίας τύπου LED. Τέλος, καταργήθηκαν τα συστήματα ανακύκλωσης γκρίζου νερού χωρίς να έχουν προωθηθεί ενέργειες για σύνδεση των Στρατοπέδων με αποχετευτικά συστήματα.
(ε) Μηχανογράφηση απαλλοτριώσεων και επιτάξεων
Η αποτυχία υλοποίησης του συστήματος καταγραφής και η συνέχιση χειροκίνητων διαδικασιών αυξάνει τον κίνδυνο λαθών και τις καθυστερήσεις στην ανανέωση Διαταγμάτων Επίταξης.
(ζ) Παράτυπη χρήση στρατιωτικών οχημάτων
Συνεχίζεται η καθημερινή διακίνηση προσωπικού με στρατιωτικά οχήματα κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας, με κόστος σε καύσιμα που αφαιρείται από τις λειτουργικές ανάγκες των Μονάδων. Εφόσον το ΓΕΕΦ επιθυμεί τη διατήρηση της πρακτικής, απαιτείται η προώθηση νομοθετικής ρύθμισης.
Αναμένεται η αξιολόγηση όλων των ευρημάτων από το ΥΠΑΜ και η έγκαιρη υιοθέτηση διορθωτικών ενεργειών με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικής λειτουργίας του Υπουργείου.
Τα σημαντικότερα ευρήματα του ελέγχου συμμόρφωσης όπως παρουσιάζονται στην έκθεση:
1.1 Συνεχίζεται η παροχή υπηρεσίας διακίνησης μόνιμων στελεχών και πολιτικού προσωπικού της ΕΦ, επί καθημερινής βάσης, με στρατιωτικά οχήματα από και προς τον τόπο εργασίας τους, κατά παράβαση των διατάξεων της σχετικής νομοθεσίας. Η καταναλωθείσα ποσότητα καυσίμων για την πραγματοποίηση των υπό αναφορά κινήσεων, εκπίπτει από το μηνιαίο πάγιο καυσίμων, που διατίθεται στις Μονάδες της ΕΦ για την υλοποίηση του επιχειρησιακού έργου που τους ανατίθεται.
Εάν το ΓΕΕΦ κρίνει απαραίτητη την πιο πάνω διευθέτηση, θα πρέπει να προωθήσει την υποβολή σχετικής πρότασης προς το ΥΣ για τροποποίηση της νομοθεσίας, που στη συνέχεια θα πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ώστε να επιτρέπεται η χρήση των υπηρεσιακών οχημάτων για τους συγκεκριμένους λόγους, για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία και η νομιμότητα και η κανονικότητα των αντίστοιχων γενομένων δαπανών από μέρους του λογιστηρίου του Υπουργείου.
1.2 Εκκρεμεί μεγάλος αριθμός προσφυγών κατά αποφάσεων του Ανωτέρου Συμβουλίου Κρίσεως σχετικά με ευδόκιμους τερματισμούς Αξιωματικών, που κατατέθηκαν την περίοδο 2019-2021, στη βάση προηγούμενης ακυρωτικής απόφασης από το Διοικητικό Δικαστήριο, που ελλοχεύουν κινδύνους για καταβολή αποζημιώσεων από το κράτος.
1.3 Το ΥΠΑΜ προχώρησε σε διαδικασία διοικητικής μεταρρύθμισης με στόχο την αναδόμηση της οργανωτικής του δομής, της στελέχωσης και της διάρθρωσης θέσεων, στη βάση σχετικής μελέτης του 2015, που αποσκοπούσε στη βελτίωση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητάς του. Η μεταρρύθμιση περιλάμβανε συγχωνεύσεις Τμημάτων/Υπηρεσιών του ΥΠΑΜ και του ΓΕΕΦ, στο πλαίσιο της συστέγασής τους, καθώς και την ετοιμασία μελέτης για τον καθορισμό εξειδικευμένων οργανικών θέσεων στον Προϋπολογισμό του Υπουργείου.
Παρόλο ότι η συστέγαση του ΥΠΑΜ και του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) στις νέες κτηριακές εγκαταστάσεις έχει ολοκληρωθεί από τον Απρίλιο του 2019 και οι νέες οργανικές θέσεις του ΥΠΑΜ έχουν όλες πληρωθεί μέχρι το 2024, δεν έχει επιτευχθεί η επιδιωκόμενη μείωση στο συνολικό αριθμό του στρατιωτικού προσωπικού που απασχολείται στα διάφορα Τμήματα τουΥπουργείου, όπως είχε καθοριστεί στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσής του αλλά αντίθετα, ο αριθμός
του στρατιωτικού προσωπικού που απασχολείται στο Υπουργείο παρουσίασε αύξηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.
1.4 Η συνολική δαπάνη που αφορά στην παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στην ΕΦ, για το έτος 2023, ανήλθε στα €3.141.741 και αφορούσε σε ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών που περιλαμβάνει, επιπλέον της σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, τις υπηρεσίες δικτύωσης, το διαδίκτυο, την τηλεειδοποίηση, καθώς επίσης την παροχή ειδικών διευκολύνσεων. Το ΥΠΑΜ, είχε συνάψει στο παρελθόν ειδική συμφωνία για την περίοδο 1995-2004, η οποία αφορούσε στην παροχή ειδικής τιμολόγησης σημαντικού αριθμού κυκλωμάτων, για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών της ΕΦ, ωστόσο μετά τη λήξη της δεν έχει προχωρήσει στη συνομολόγηση μιας ενιαίας τιμολογιακής συμφωνίας με τον τηλεπικοινωνιακό πάροχο, παρότι η ανάγκη αυτή είχε εντοπιστεί ήδη από το 2012. Η έλλειψη συμφωνίας στερεί τη δυνατότητα εξασφάλισης ευνοϊκότερων όρων και χαμηλότερου κόστους για τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες της ΕΦ. Παρά την ενημέρωση από το ΥΠΑΜ ότι εντός του 2024 θα είχε επιτευχθεί σχετική συμφωνία, μέχρι την ημερομηνία ολοκλήρωσης του ελέγχου μας δεν είχε προωθηθεί καμία διαδικασία επικαιροποίησης των συμπληρωματικών υπηρεσιακών αναγκών του ΓΕΕΦ και κατ’ επέκταση ούτε της ετοιμασία προσχεδίου για έναρξη των διαπραγματεύσεων με τον τηλεπικοινωνιακό πάροχο, για τη συνομολόγηση της υπό αναφορά σύμβασης, γεγονός που συνεχίζει να δημιουργεί καθυστερήσεις και αυξημένο κόστος. Σχετικά αναφέρεται ότι, παρόλο που από την αρχική ειδική συμφωνία έχει αφαιρεθεί σημαντικός αριθμός κυκλωμάτων (κατά περίπου 39% σε σχέση με το 2012), η μηνιαία τιμή χρέωσης παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη.
1.5 Το ΥΠΑΜ ανακοίνωσε, το 2016 την έναρξη εκπόνησης ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την ενεργειακή απόδοση και την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και παρόλο ότι έχουν παρέλθει σχεδόν 10 χρόνια, ο καταρτισμός του δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Στο μεταξύ έχουν προωθηθεί δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον, όπως η αντικατάσταση ενεργοβόρων φωτιστικών με λαμπτήρες νέας τεχνολογίας τύπου LED και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων. Ωστόσο, διαπιστώθηκαν σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου εγκατάστασης των νέων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που προβλέπεται στο πρόγραμμα “ΘΑλΕΙΑ 2021-2027”, το οποίο θα χρηματοδοτήσει το σχετικό κόστος, με κίνδυνο απώλειας ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Καθυστερήσεις παρατηρούνται επίσης στην αντικατάσταση φωτιστικών με λαμπτήρες τύπου LED σε Μονάδες της ΕΦ, αφού παρόλο που η πρώτη φάση ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο 2022, οι επόμενες δύο φάσεις δεν έχουν προχωρήσει.
1.6 Το ΥΠΑΜ έχει προχωρήσει στη σταδιακή παύση λειτουργίας και στην οριστική κατάργηση 17 συστημάτων επεξεργασίας και ανακύκλωσης ημιακάθαρτου (γκρίζου) νερού (από μπάνια, νεροχύτες και νιπτήρες) σε στρατόπεδα της ΕΦ, χωρίς να έχει προηγηθεί ανάλογη μελέτη σκοπιμότητας για την απόφαση κατάργησης τους ή επιθεώρηση από το αρμόδιο Τμήμα Ηλεκτρομηχανολογικών Υπηρεσιών ως προς την ακαταλληλότητα χρήσης τους. Παρά τη δέσμευση του ΥΠΑΜ, από το 2021, για εξέταση της εγκατάστασης νέας γενιάς συστημάτων καθαρισμού γκρίζων νερών σε συνδυασμό με μελλοντική σύνδεση των στρατοπέδων με το κεντρικό αποχετευτικό σύστημα, δεν διαπιστώθηκε οποιαδήποτε πρόοδος.
1.7 Από το 2015 καταβλήθηκε προσπάθεια δημιουργίας μηχανογραφικού συστήματος καταγραφής όλων των τεμαχίων που επηρεάζονται από επιτάξεις, απαλλοτριώσεις και μισθώσεις. Παρά τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που δαπανήθηκαν, το σύστημα κρίθηκε ως μη αξιόπιστο και μη συμβατό με την Κεντρική Αποθήκη Πληροφοριών (ΚΑΠ) της Κυβέρνησης, με αποτέλεσμα να εγκαταλειφθεί. Η απουσία κατάλληλης μηχανογράφησης οδηγεί σε αυξημένο διοικητικό κόστος και σε κινδύνους λαθών, αφού η παρακολούθηση γίνεται μέσω αρχείων Excel. Παράλληλα, εξακολουθούν να παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στην ανανέωση Διαταγμάτων Επίταξης, με αρκετά να παραμένουν σε εκκρεμότητα επί σειρά ετών. Οι καθυστερήσεις οφείλονται τόσο στη μη έγκαιρη ανταπόκριση εμπλεκόμενων Υπηρεσιών, όσο και στην έλλειψη αυτοματοποιημένου συστήματος παρακολούθησης, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο παραλείψεων.
1.8 Παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση στις διαδικασίες για ανέγερση ιδιόκτητων κτηρίων των ΥΠΑΜ/ΓΕΕΦ. Όπως προκύπτει, έχει παρέλθει σημαντικός χρόνος, χωρίς να έχουν γίνει ουσιαστικές ενέργειες για απόκτηση ιδιόκτητου κτηρίου, γεγονός που καθιστά αμφίβολη τη δυνατότητα ολοκλήρωσης του έργου πριν τη λήξη του υφιστάμενου συμβολαίου. Μία τέτοια περίπτωση, ενδέχεται να οδηγήσει σε ανάγκη για παράταση της περιόδου ενοικίασης.
1.9 Το ΥΠΑΜ χειριζόταν, μέχρι το 2024, τον Προϋπολογισμό της Εθνικής Φρουράς (ΕΦ) ως μία ομάδα άρθρων/δαπανών. Ως αποτέλεσμα, όποτε χρειαζόταν μεταφορά πιστώσεων από ένα κονδύλι σε άλλο, αυτό γινόταν μόνο με την έγκριση του Γενικού Διευθυντή του ΥΠΑΜ. Κατόπιν εισήγησης της Υπηρεσίας μας, από το 2025 ο Προϋπολογισμός της ΕΦ αναλύεται σε επιμέρους άρθρα/κατηγορίες δαπανών και για οποιαδήποτε μεταφορά πιστώσεων ακολουθούνται οι διαδικασίες που διέπουν τον κρατικό Προϋπολογισμό.
1.10 Διαπιστώθηκαν αδυναμίες στην καταγραφή και στην παρακολούθηση του χρόνου εργασίας των υπαλλήλων του ΥΠΑΜ και παρατυπίες στον τρόπο εφαρμογής του ευέλικτου ωραρίου εργασίας. Ως αποτέλεσμα, αριθμός εργαζομένων παρουσιάζει χρόνο αδικαιολόγητης απουσίας ή/και έλλειμμα χρόνου εργασίας, κατά παράβαση των σχετικών εγκυκλίων, Νόμων και Κανονισμών. Επίσης, παρατηρήθηκε η λανθασμένη εφαρμογή των σχετικών νομοθετικών διατάξεων αναφορικά με την αποκοπή άδειας ανάπαυσης για αδικαιολόγητη απουσία ή/και έλλειμμα χρόνου.
Το άρθρο Ελεγκτική για ΥΠΑΜ: Αδυναμία ελέγχου, καθυστερήσεις, παράτυπη χρήση στρατιωτικών οχημάτων εμφανίστηκε πρώτα στο Cyprus Times.