Δυτικά Βαλκάνια, Ενέργεια, Γάζα, Ουκρανία, σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ, Ανατολική Μεσόγειος και ελληνοτουρκικά ήταν μεταξύ των θεμάτων επί των οποίων τοποθετήθηκε την Τρίτη (18/11)) κατά την ενημέρωση διπλωματικών συντακτών στο ΥΠΕΞ η εκπρόσωπος Τύπου, Λάνα Ζωχιού.
Σε συνέχεια δηλώσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη (Ertnews,18/11)) αναφορικά με τον χρόνο κατά τον οποίο θα συναντηθεί ο ίδιος μελλοντικά με τον Τούρκο πρόεδρο, η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ παρέπεμψε σε ενημέρωση από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, ο οποίος είναι o αρμόδιος να ενημερώσει για οποιαδήποτε εξέλιξη υπάρξει γύρω από μια τέτοια συνάντηση.
Όσον αφορά τον δομημένο διάλογο Ελλάδας – Τουρκίας, όπως έγινε γνωστό, μετά την ολοκλήρωση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που έλαβαν χώρα τον Οκτώβριο στη Σμύρνη, τα διπλωματικά επιτελεία των δύο χωρών εργάζονται επί του παρόντος για τον επόμενο γύρο των άλλων δύο πυλώνων, του Πολιτικού Διαλόγου και της Θετικής Ατζέντας.
«5Χ5» και γύρος άτυπων ενημερώσεων
Αναφορικά με τη διάσκεψη μεταξύ των πέντε χωρών (Ελλάδα, Κύπρος, Τουρκία, Λιβύη, Αίγυπτος) της Ανατολικής Μεσογείου επί πέντε θεματικών, η Λάνα Ζωχιού επεσήμανε πως πρόκειται για μια αμιγώς ελληνική πρωτοβουλία. Όπως η ίδια εξήγησε, οι συμμετέχουσες χώρες επιλέγησαν λόγω του ότι έχουν κοινά θαλάσσια σύνορα και αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στην ίδια περιοχή.
Στόχος της Αθήνας είναι μέσω της πρωτοβουλίας «5Χ5» να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον σταθερότητας σε ένα πεδίο που ιστορικά αποτελούσε χώρο ανταγωνισμών και εντάσεων. Βασική προϋπόθεση για την πενταμερή διάσκεψη ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο, περιλαμβανομένου του Δικαίου της Θάλασσας, καθώς και ο σεβασμος στην κυριαρχία των κρατών.
Η ελληνική πλευρά έχει επίγνωση της συνθετότητας του εγχειρήματος καθώς τα πέντε αυτά κράτη έχουν χρόνια προβλήματα που απαιτούν να έχει προηγηθεί ένας πολύ προσεκτικός σχεδιασμός. Το μήνυμα που στέλνει η Ελλάδα μέσω της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας είναι ότι δεν αρκείται στο να παρακολουθεί τα γεγονότα αλλά ότι επιδιώκει να τα διαμορφώνει χωρίς να διακατέχεται από φοβικά σύνδρομα.
Την ευθύνη των διερευνητικών επαφών με τα άλλα τέσσερα κράτη έχει αναλάβει το ελληνικό ΥΠΕΞ και συγκεκριμένα ο Γιώργος Γεραπετρίτης ο οποίος, σύμφωνα με την εκπρόσωπο του υπουργείου, δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τον κύκλο των άτυπων ενημερώσεων. Ωστόσο, η ίδια υπενθύμισε την ενημέρωση επί του θέματος από πλευράς Γεραπετρίτη προς τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, στο περιθώριο του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων στο Λουξεμβούργο, χωρίς ωστόσο να αναφέρει κάτι επιπλέον για επαφές του Έλληνα ΥΠΕΞ με τα άλλα τρία μέρη της πενταμερούς.
ΣΕΥ και Δυτικά Βαλκάνια
Αναφορικά με το ΣΕΥ της Πέμπτης, στο περιθώριο του οποίου θα υπάρξει το βράδυ της 19ης Νοεμβρίου άτυπο δείπνο για τα Δυτικά Βαλκάνια, όπως κατέστη σαφές, η Ελλάδα σχεδιάζει να αναλάβει πρωτοβουλίες για την διεύρυνση της ΕΕ και την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Το εν λόγω θέμα θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στο άτυπο δέιπνο στις Βρυξέλλες, σε μια «εξαιρετικά δύσκολη γεωπολιτική συγκυρία». Αυτό που τονίζει το ελληνικό ΥΠΕΞ είναι πως η Αθήνα παραμένει επισπεύδουσα στην ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, εφόσον φυσικά πληρούνται οι προϋποθέσεις για πλήρη σεβασμό στο Ευρωπαϊκό Κεκτημένο, στο Κράτος Δικαίου και σύμφωνα με την αρχή των ιδίων επιδόσεων.
Στο ΣΕΥ της Πέμπτης θα συζητηθεί, μεταξύ άλλων, και το ζήτημα της μεταρρύθμισης της Παλαιστινιακής Αρχής, στο περιθώριο της διάσκεψης, στη συνάντηση της «Ομάδας Δωρητών» όπου θα συμμετέχουν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ, οι υπουργοί Εξωτερικών αραβικών χωρών και ομονοούντων εταίρων (Ιαπωνίας, Νέας Ζηλανδίας και Αυστραλίας). Στη συγκεκριμένη συνάντηση θα συμπροεδρεύσει η Επίτροπος για τη Μεσόγειο και ο Παλαιστίνιος πρωθυπουργός.
Ρωσία και «τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι»
Ερωτηθείσα σχετικά με τις δηλώσεις του Γερμανού υπουργού Άμυνας, σύμφωνα με τον οποίον το 2025 ήταν το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι, η εκπρόσωπος Τύπου του ελληνικού ΥΠΕΞ δεν θέλησε να κάνει κάποιο σχόλιο, σημειώνοντας, ωστόσο, πως η ελληνική εξωτερική πολιτική εργάζεται για τη διατήρηση και εδραίωση της σταθερότητας και της ειρήνης.
Όσον αφορά τη θέση της χώρας για την κατάσχεση ρωσικών κεφαλαίων τα οποία υπάρχουν στην Ευρώπη, η Λάνα Ζωχιού επεσήμανε πως «απαιτείται ενδελεχής εξέταση των πολιτικών, νομικών και οικονομικών παραμέτρων της συγκεκριμένης πρότασης» ενώ, παράλληλα, τόνισε πως η Ελλάδα θεωρεί πως δεν υπάρχει επαρκές νομικό πλαίσιο.
Ελλάδα και Κύπρος
Στο πλαίσιο της Διακυβερνητικής Συνόδου μεταξύ Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας που διεξήχθη στην Αθήνα στις 12 Νοεμβρίου, μεταξύ των δύο ΥΠΕΞ Γεραπετρίτη και Κόμπου, που είχαν στο περιθώριο διμερή συνάντηση, υπεγράφη Κοινή Δήλωση αναφορικά με την εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε 19 τρίτες χώρες για τη χορήγηση θεωρήσεων εισόδου Schengen, με ορίζοντα την πλήρη ένταξη της Λευκωσίας στον χώρο Schengen.
Κίμπερλι, Πειραιάς και Κίνα
Σε σχέση με τις δηλώσεις της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ (ΑΝΤ1) για το λιμάνι του Πειραιά και τους Κινέζους, η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ τόνισε πως το 67% του λιμένος του Πειραιά παραχωρήθηκε στους Κινέζους κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης, σε μια περίοδο που οι μόνοι που είχαν καταθέσει προσφορά ήταν οι Κινέζοι. Όπως η ίδια σημείωσε, «δεν τίθεται θέμα ευθυγράμμισης με τις ΗΠΑ ως στρατηγικό εταίρο σε θέματα που αφορούν την προστασία των κοινών μας συμφερόντων».
Επιπλέον, όπως έγινε γνωστό, στις 24 Νοεμβρίου, ο ΥΦΥΠΕΞ Χάρης Θεοχάρης θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο ΣΕΥ το οποίο θα έχει, μεταξύ άλλων, στην ατζέντα του τις σχέσεις ΕΕ – ΗΠΑ και τις σχέσεις ΕΕ – Κίνας.
Λιβύη και επόμενα βήματα
Τέλος, όσον αφορά τα επόμενα βήματα στη διπλωματική επαναπροσέγγιση με τη Λιβύη, οι δύο πλευρές εργάζονται τόσο για την οριστικοποίηση της ημερομηνίας κατά την οποία η ελληνική επιχειρηματική αποστολή θα μεταβεί στην Τρίπολη όσο και για την ημερομηνία διεξαγωγής του δεύτερου γύρου τεχνικών συνομιλιών για την οριοθέτηση ΑΟΖ, με το ελληνικό ΥΠΕΞ να επιφυλάσσεται να τις ανακοινώσει μόλις αυτές «κλειδώσουν» προσεχώς.