«Παγωμένα» παραμένουν χιλιάδες εφάπαξ που δεν μπορούν να καταβληθούν στους συνταξιούχους του Δημοσίου εξαιτίας φορολογικών οφειλών. Αυτό ισχύει ακόμη και για μικροποσά, π.χ. 50 ευρώ. Για την καταβολή του εφάπαξ απαραίτητη είναι η προσκόμιση φορολογικής ενημερότητας από τους συνταξιούχους – δικαιούχους εφάπαξ. Το παράδοξο είναι ότι οι περισσότεροι δικαιούχοι δεν γνωρίζουν ότι οι φορολογικές οφειλές στερούν το εφάπαξ με αποτέλεσμα να περιμένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα την καταβολή, η οποία δεν έρχεται!
Οι δικαιούχοι για να πάρουν τα χρήματα, θα πρέπει είτε να προβούν σε ρύθμιση οφειλής είτε να την εξοφλήσουν μετρητοίς, και πάντως χωρίς να προηγηθεί συμψηφισμός σύνταξης ή και εφάπαξ με την οφειλή, γιατί δεν προβλέπεται από τον νόμο όταν το χρέος είναι στο Δημόσιο.
Ειδικότερα το εφάπαξ δεν έχει κρατήσεις, καταβάλλεται στο ακέραιο. Παρακράτηση γίνεται όταν υπάρχουν οφειλές:
α) στην Εφορία (παρακράτηση μέχρι ποσοστού 50% της παροχής), β) δανείου στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ποσό, σύμφωνα με τη σχετική σύμβαση χορήγησης του δανείου) και γ) εισφορών προς τον e-ΕΦΚΑ.
Τονίζεται ότι σύμφωνα τα ισχύοντα (Ν. 4921/2022) καθιερώθηκε προθεσμία τριών μηνών για την έκδοση επικουρικής σύνταξης, η οποία ξεκινά με την έκδοση της κύριας σύνταξης, καθώς και προθεσμία έξι μηνών για τη χορήγηση εφάπαξ, με αφετηρία την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος. Σύμφωνα με τον ΕΦΚΑ, για το έτος 2025 προβλέπεται η πληρωμή 37.500 εφάπαξ, με προϋπολογισμό 745 εκατ. ευρώ.
Την ίδια ώρα μείωση έως και 22,3% έχουν όλοι οι ασφαλισμένοι στο εφάπαξ που λαμβάνουν λόγω του νόμου Κατρούγκαλου (2016) ενώ παρατηρείται και καθυστέρηση στην απονομή τους. Ο κανόνας που εισήγαγε αυτός ο νόμος Κατρούγκαλου (4387/2016), με τις 22 συνολικά περικοπές, είναι ότι το εφάπαξ για τα ίδια έτη ασφάλισης βαίνει μειούμενο κάθε χρόνο για όσους συνταξιοδοτούνται από 1ης Ιανουαρίου 2014 και μετά. Για να «ισοφαρίσουν» οι ασφαλισμένοι τις απώλειες, θα πρέπει να παραμείνουν περισσότερα χρόνια.
Ειδικότερα με το ισχύον σύστημα που θεσπίστηκε με τον Νόμο 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) το εφάπαξ σε όλα τα Ταμεία (πλην των στρατιωτικών) υπολογίζεται με δύο τρόπους ως εξής:
* Το πρώτο τμήμα του εφάπαξ αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης ως το 2013 και για το διάστημα αυτό το ποσό υπολογίζεται με το 60% του μέσου όρου των αποδοχών των ασφαλισμένων για την 5ετία 2009-2013.
* Το δεύτερο τμήμα του εφάπαξ αντιστοιχεί στα έτη ασφάλισης από το 2014 μέχρι τη συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων και ισοδυναμεί με την επιστροφή των εισφορών που καταβάλλουν μετά το 2024.
Επισημαίνεται ότι το διπλό σύστημα υπολογισμού ευνοεί τους παλαιότερους ασφαλισμένους που είναι πιο κοντά στην «καλή» 5ετία του εφάπαξ (2009-2013). Παρά τις αυξήσεις που καταγράφονται σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ, τα ποσά απέχουν σημαντικά από τα εφάπαξ που δίνονταν πριν από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού το 2016.