«Βιασύνη» για την κατάργηση του δικτύου των τρόλεϊ, πριν από την αγορά τουλάχιστον επιπλέον λεωφορείων, δείχνει, σύμφωνα με στελέχη των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Ο αναπληρωτής υπουργός Κωνσταντίνος Κυρανάκης ξετυλίγει με το σταγονόμετρο και μόνο… μέσω τηλεοπτικών παραθύρων (!) το προσωπικό του σχέδιο για ξήλωμα του εναέριου ηλεκτρικού δικτύου των τρόλεϊ και σταδιακή κατάργηση του συγκεκριμένου μέσου από τον συγκοινωνιακό χάρτη της Αθήνας.
Μάλιστα, ο Κυρανάκης εμμένει στον σχεδιασμό για άμεσο ξήλωμα του μεγαλύτερου μέρους της υποδομής των τρόλεϊ, αρχής γενομένης από τον Δεκέμβριο, και αντικατάσταση των δρομολογίων των οχημάτων αυτών από ηλεκτρικά λεωφορεία, τα οποία όμως σε αυτή τη φάση δεν επαρκούν.
«Θα έχουμε την κατάργηση πολύ μεγάλου μέρους του δικτύου των τρόλεϊ. Θα αντικατασταθούν με λεωφορεία, να μην ανησυχεί ο κόσμος», σημείωσε πρόσφατα ο Κ. Κυρανάκης, αναφέροντας πως «το ξήλωμα των εναέριων καλωδίων ξεκινάει την πρώτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου από το κέντρο του Πειραιά». Προανήγγειλε μάλιστα ότι θα καταργηθεί περίπου το 70% του δικτύου, δηλαδή από τα 143 χιλιόμετρα του ενεργού δικτύου θα παραμείνουν σε λειτουργία μόνο 44 χιλιόμετρα.
Χρήσιμα και αποδοτικά
Η συζήτηση γύρω από την κατάργηση των τρόλεϊ και την υιοθέτηση ηλεκτρικών λεωφορείων, σύμφωνα με τα στελέχη των αστικών συγκοινωνιών, «δεν είναι τεχνική, αλλά βαθιά πολιτική». Το ερώτημα, τονίζουν, δεν είναι ποιο μέσο είναι πιο μοντέρνο, αλλά ποια δημόσια υποδομή μπορεί να διασφαλίσει το μέγιστο όφελος για το κοινωνικό σύνολο. «Η απόφαση για κατάργηση των τρόλεϊ υπέρ της μονοδιάστατης υιοθέτησης ηλεκτρικών λεωφορείων», προσθέτουν, «εγείρει ζητήματα πολιτικής συνέπειας, οικονομικής αποτελεσματικότητας και περιβαλλοντικής στρατηγικής». Αλλωστε, η αξιολόγηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των δύο τεχνολογιών δείχνει πως τα τρόλεϊ παραμένουν χρήσιμα και αποδοτικά, ιδίως σε πυκνές διαδρομές και περιοχές με σταθερή ζήτηση.
Είναι χαρακτηριστικό πως μέχρι και σήμερα οι συγκοινωνιακοί φορείς δεν έχουν γίνει γνώστες του περίφημου σχεδίου του υπουργείου για τον μετασχηματισμό του δικτύου των τρόλεϊ. Παράλληλα, πριν από λίγες εβδομάδες, η ΟΣΥ πραγματοποίησε διαγωνισμό προϋπολογισμού 3,7 εκατ. ευρώ για την καταγραφή και συντήρηση του δικτύου των τρόλεϊ, αλλά και την αποξήλωση ανενεργού δικτύου μήκους 4 χιλιομέτρων. Ολα αυτά, χωρίς να έχει γίνει γνωστό ακόμα ποιο μέρος του δικτύου θα διατηρηθεί και ποιο θα καταργηθεί. Πάντως, πηγές της ΟΣΥ είχαν αναφέρει πως «οποιαδήποτε παρέμβαση θα συμβαδίζει με τον σχεδιασμό του υπουργείου».
Σημειώνεται ότι μέχρι και σήμερα δεν έχει υπάρξει ενημέρωση για τυχόν αλλαγές της ΟΣΥ στα δρομολόγια εντός του Δεκεμβρίου, ούτε και εάν έχει ανατεθεί κάποια εργολαβία για τις εργασίες αποξήλωσης του εναέριου δικτύου των τρόλεϊ. Το δίκτυο των τρόλεϊ φαίνεται ότι θα παραμείνει ως έχει μόνο σε μεγάλες λεωφόρους όπως η Κηφισίας, η Εθνική Αντιστάσεως (Χαλάνδρι), η Βασιλίσσης Σοφίας, η Συγγρού, η Πειραιώς, η Πέτρου Ράλλη, η Πατησίων, η Αχαρνών και η Πίνδου.
Το υπουργείο συνδέει την κατάργηση των τρόλεϊ με άλλες ενέργειες, όπως η προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων και η διενέργεια προσλήψεων οδηγών (εξαγγέλθηκε ήδη διαγωνισμός για 290 προσλήψεις). Μιλώντας πριν από λίγες μέρες στη Βουλή, ο Κωνσταντίνος Κυρανάκης ανέφερε πως έχει ήδη εγκριθεί ένα κονδύλι ύψους 100 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ για την προμήθεια νέων οχημάτων που θα αντικαταστήσουν τα τρόλεϊ.
Μέχρι και σήμερα, όμως, δεν έχει ξεκινήσει ο διαγωνισμός για την προμήθεια των επιπλέον οχημάτων (ηλεκτρικών λεωφορείων) που θα καλύψουν τα κενά των καταργούμενων γραμμών τρόλεϊ.
Οι εργαζόμενοι
Πάντως, από πλευράς εργαζομένων, υποστηρίζεται ότι «πρόκειται για βιαστικές κινήσεις, που ακολουθούν τις επιθυμίες ορισμένων, ο νέος διαγωνισμός για τα ηλεκτρικά λεωφορεία που θα αντικαταστήσουν τα τρόλεϊ να… τρέξει πολύ γρήγορα, προτού η χώρα εισέλθει σε προεκλογική περίοδο – κανονική ή πρόωρη».
Σημειώνεται ότι σε σχετική μελέτη που είναι σε γνώση και των εργαζομένων, μεταξύ άλλων, τονίζεται: «Η λειτουργία ηλεκτρικών λεωφορείων μπορεί να ενταχθεί πιο εύκολα σε μοντέλα ΣΔΙΤ ή ανάθεσης σε ιδιώτες (leasing οχημάτων, διαχείριση στόλου κ.λπ.). Αντιθέτως, το εναέριο δίκτυο των τρόλεϊ είναι δημόσια περιουσία και απαιτεί δημόσιο έλεγχο…». Στο εξωτερικό, αντίστοιχες αποφάσεις να εγκαταλειφθούν τα τρόλεϊ, όπως αναφέρεται στην ίδια μελέτη, «προκάλεσαν τις αντιδράσεις των μηχανικών Μεταφορών και περιβαλλοντικών οργανώσεων», των οποίων τα κύρια επιχειρήματα συνοψίζονται στα εξής:
- Το δίκτυο τρόλεϊ είναι ήδη εγκατεστημένο και λειτουργικό: η απαξίωσή του ισοδυναμεί με σπατάλη δημόσιου χρήματος.
- Τα σύγχρονα τρόλεϊ με δυνατότητα «in-motion charging» συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρικών λεωφορείων με σταθερή ηλεκτροδότηση, χωρίς την ανάγκη εκτεταμένης εγκατάστασης πανάκριβων σταθμών φόρτισης.
- Οι αστικές περιοχές έχουν προσαρμοστεί στις γραμμές τρόλεϊ, οι οποίες εξυπηρετούν πυκνές και στρατηγικές διαδρομές.
- Η κατάργηση ισοδυναμεί με αυθαίρετη απόπειρα υποβάθμισης ενός αποδοτικού μέσου.
- Το κόστος αναβάθμισης του εναέριου ηλεκτρικού δικτύου των τρόλεϊ είναι αρκετά κατώτερο του κόστους πλήρους αντικατάστασης με ηλεκτρικά λεωφορεία.
- Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Ενωσης Δημόσιων Συγκοινωνιών (UITP) για το 2025, τα τελευταία 20 χρόνια, η παγκόσμια παρουσία των τρόλεϊ έχει γνωρίσει σημαντική εξέλιξη. Σήμερα, δίκτυα τρόλεϊ λειτουργούν σε περισσότερες από 40 χώρες και περίπου 260 πόλεις σε Ευρώπη, Ευρασία, Ασία – Ειρηνικό, Λατινική και Βόρεια Αμερική.
Υψηλό κόστος αγοράς οχημάτων, μπαταριών
Το μέσο κόστος αγοράς ενός ηλεκτρικού λεωφορείου είναι διπλάσιο ή και περισσότερο από ένα πετρελαιοκίνητο όχημα, εξαιτίας της μπαταρίας, αλλά σχετικά συγκρίσιμο με το κόστος αγοράς ενός σύγχρονης τεχνολογίας τρόλεϊ (750.000 έως 850.000 ευρώ το κόστος ενός ηλεκτρικού λεωφορείου, περίπου 680.000 ευρώ το κόστος αγοράς ενός τρόλεϊ). Επίσης, το κόστος της μπαταρίας ενός ηλεκτρικού λεωφορείου ανέρχεται σε 120.000-150.000 ευρώ, ενώ για τα τρόλεϊ ανέρχεται σε 60.000 ευρώ. Επίσης, για τα ηλεκτρικά λεωφορεία απαιτούνται φορτιστές μεγάλης ισχύος, που δημιουργούν σημαντικό επιπρόσθετο κόστος.