Νέα γενιά χαμηλοσυνταξιούχων δημιουργείται στο ασφαλιστικό σύστημα οι οποίοι θα λαμβάνουν συντάξεις της τάξης των 800 ευρώ.
Κι αυτό γιατί διάταξη στον νόμο Κατρούγκαλου, η οποία διατηρήθηκε και από τη σημερινή κυβέρνηση (ΝΔ), προβλέπει τον υπολογισμό της σύνταξης με βάση τον μέσο όρο των μηνιαίων αποδοχών ολόκληρου του εργασιακού βίου και όχι του τελευταίου έτους ή της τελευταίας πενταετίας. Παράλληλα, χαμηλές είναι και οι συντάξεις των ελεύθερων επαγγελματιών – αυτοαπασχολούμενων, λόγω της καταβολής χαμηλών ασφαλιστικών εισφορών.
Σύμφωνα με υπολογισμούς της ΕΝΥΠΕΚΚ, μετά το 2028 ο μέσος όρος ειδικά των νέων κύριων συντάξεων που προέρχονται κυρίως από τον ιδιωτικό τομέα, θα ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 700-800 ευρώ. Καταλυτικά θα επηρεαστούν οι μελλοντικές συντάξεις λόγω των χαμηλών μισθών, κυρίως του 1/3 του εργατικού δυναμικού που σήμερα ασχολείται στις ποικιλώνυμες μορφές εργασιακής ευελιξίας. Επίσης χαμηλές θα είναι οι μελλοντικές συντάξεις όσων αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, ενώ πολύ χαμηλές θα είναι οι συντάξεις των ελεύθερων επαγγελματιών – αγροτών αφού 9 στους 10 εξ αυτών επιλέγουν τη χαμηλότερη ασφαλιστική κλάση.
Οπως παρατηρεί η ΕΝΥΠΕΚΚ αντί του «μισθού αναφοράς» του τελευταίου μήνα ή έτους ή, εν πάση περιπτώσει, της καλύτερης πενταετίας (όπως ίσχυε έως το 2016), ο ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) και στη συνέχεια ο νόμος Βρούτη (ν. 4670/2020), επιβάλλει ως βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης να λαμβάνεται ο μέσος μισθός του συνόλου του εργασιακού βίου από το 2002 (έτος εισόδου μας στο ευρώ) μέχρι το έτος υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Ετσι με αυτό το τέχνασμα, οι νέες συντάξεις μειώνονται διαρκώς και δραστικά αφού στη χώρα μας αλλά και στα κύρια ευρωπαϊκά συστήματα μισθών και συντάξεων, οι καταληκτικοί μισθοί ήταν πάντα οι πιο ώριμοι, οι πιο υψηλοί κι επομένως απέδιδαν και αποδίδουν μεγαλύτερη σύνταξη.
Οι χαμηλές εισφορές
Ειδικά για τους ελεύθερους επαγγελματίες – αυτοαπασχολούμενους οι χαμηλές εισφορές σήμερα οδηγούν σε συντάξεις που δύσκολα ξεπερνούν τα 600 – 800 ευρώ, ακόμη και έπειτα από δεκαετίες ασφάλισης. Από περίπου 1,4 εκατ. αυτοαπασχολούμενους, σχεδόν οι οκτώ στους δέκα επιλέγουν την οικονομικότερη επιλογή: είτε την ειδική κατηγορία είτε την πρώτη ασφαλιστική βαθμίδα. Με αυτόν τον τρόπο περιορίζουν άμεσα τη μηνιαία τους επιβάρυνση, αλλά παράλληλα «κλειδώνουν» πολύ χαμηλές συντάξιμες αποδοχές.
Η μαθηματική εξίσωση είναι αμείλικτη: από τα 244,65 ευρώ της πρώτης κατηγορίας, μόλις 180,65 ευρώ αφορούν την κύρια σύνταξη. Αυτό το ποσό πολλαπλασιάζεται επί πέντε και διαμορφώνει συντάξιμο μισθό 905 ευρώ – ένα ποσό που δεν επιτρέπει μεγάλη τελική σύνταξη, όσος χρόνος ασφάλισης κι αν προστεθεί. Με 30 χρόνια εργασίας, ο συντελεστής αναπλήρωσης που εφαρμόζεται δεν ξεπερνά το 26,5%. Ακόμη και μαζί με την εθνική σύνταξη, το ποσό που λαμβάνει τελικά ο επαγγελματίας δύσκολα ξεπερνά τα 600 ευρώ καθαρά. Για σύνταξη άνω των 800 ευρώ χρειάζονται 40 χρόνια πλήρους ασφάλισης, πάντα με τα σημερινά δεδομένα.