Στο Κτηματολόγιο εντάσσονται οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) με βάση τον νέο σχεδιασμό που προωθεί η κυβέρνηση, ο οποίος παρουσιάστηκε χθες στο Υπουργικό Συμβούλιο. Ο σχεδιασμός προβλέπει πως στους δήμους παραμένουν τα τμήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού, ενώ, όπως διευκρινίστηκε, στο Κτηματολόγιο μεταφέρονται μόνο τα τμήματα έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών. Ο νέος σχεδιασμός θα λειτουργήσει πειραματικά – σε ορισμένες περιφέρειες – μέσα στο 2026 και θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή το 2027.
Σύμφωνα με την παρουσίαση που έκαναν οι υπουργοί Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστέργιου, το Κτηματολόγιο μετατρέπεται σε έναν ψηφιακό κόμβο για τη δόμηση και τις άδειες.
Οι έξι νέοι άξονες
Ειδικότερα, ο νέος σχεδιασμός προβλέπει:
- Υπηρεσίες μιας στάσης (one-stop-shop). Ολες οι διαδικασίες δόμησης και Κτηματολογίου συγκεντρώνονται σε ένα ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον, μειώνοντας, έτσι, κατά πολύ τον χρόνο και τα βήματα που απαιτούνται για τον ιδιοκτήτη και τον μηχανικό.
- Πλήρη ψηφιακή διαλειτουργικότητα. Η πλατφόρμα e-Αδειες, οι δηλώσεις αυθαιρέτων και τα συστήματα του Κτηματολογίου συνδέονται μέσω G-Cloud, εξασφαλίζοντας ενιαία πρόσβαση αλλά και άμεση ανταλλαγή δεδομένων.
- Κωδικοποίηση και εφαρμογή ενιαίας νομοθεσίας, πολεοδομικά σχέδια με αξιοποίηση ψηφιακών χαρτών.
- Κέντρα Δόμησης με κεντρικό συντονισμό, όπου οι νέες δομές θα λειτουργούν υπό ενιαία εποπτεία, διασφαλίζοντας αντικειμενικότητα, διαφάνεια και καλύτερη οργάνωση πόρων.
- Αξιοποίηση υφιστάμενων υποδομών. Το εκτεταμένο δίκτυο Κτηματολογικών Γραφείων και υποκαταστημάτων, που ήδη ταυτίζεται στο 97% της επικράτειας με το δίκτυο των ΥΔΟΜ, θα προσφέρει πολύτιμη έτοιμη βάση για λειτουργική μετάβαση με περιορισμένο κόστος.
- Νέες ψηφιακές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Η διασύνδεση των συστημάτων δημιουργεί δυνατότητες για καινοτόμες εφαρμογές γύρω από τα ακίνητα, διευκολύνοντας μηχανικούς, ιδιοκτήτες και επενδυτές στην πρόσβαση και αξιοποίηση πληροφοριών.
Γιατί γίνεται αλλαγή… στέγης
Οπως αναφέρθηκε χθες, η ένταξη των ΥΔΟΜ στο Κτηματολόγιο γίνεται επειδή, μεταξύ άλλων, έπειτα από 15 χρόνια από τον νόμο «Καλλικράτης», μόνο οι 185 από τους συνολικά 332 δήμους (56%) διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% αυτών δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ και εξυπηρετούνται από όμορους και μη δήμους, πολύ συχνά αναποτελεσματικά.
Επιπλέον, ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας κυμαίνεται μεταξύ 6 και 8 μηνών, ενώ έχουν υπάρξει ακόμα και περιπτώσεις μέγιστου χρόνου έκδοσης που υπερβαίνουν τα 5 έτη. Την ίδια ώρα, σύμφωνα πάντα με τα όσα εισηγήθηκαν οι δύο υπουργοί, ο πολυκερματισμός σε μικρές ΥΔΟΜ με ελλιπή στελέχωση και με τη διασπορά της γνώσης έχει οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες και εφαρμογές της νομοθεσίας, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες ακινήτων όμορων δήμων να βιώνουν διαφορετικά την εφαρμογή της νομοθεσίας και να μην αποδίδεται ισονομία.
Οπως ξεκαθαρίστηκε, κατά τη διάρκεια παρουσίασης:
- Η λειτουργία του Ελληνικού Κτηματολογίου παραμένει αμετάβλητη. Ολες οι αρμοδιότητες, διαδικασίες και υπηρεσίες που παρέχονται σήμερα προς τον πολίτη εξακολουθούν να εκτελούνται με τον ίδιο τρόπο, από το ίδιο προσωπικό και στα ίδια σημεία εξυπηρέτησης.
- Το προσωπικό του Κτηματολογίου δεν επηρεάζεται, με δεδομένο ότι άλλο προσωπικό (από τις σημερινές ΥΔΟΜ) θα στελεχώσει τα Κέντρα Δόμησης. Οι θέσεις, τα καθήκοντα και η υπηρεσιακή κατάσταση όλων των υφιστάμενων εργαζομένων παραμένουν απολύτως αμετάβλητα. Δεν προβλέπεται μεταβολή στις οργανικές μονάδες που ήδη λειτουργούν.
- Δημιουργούνται νέες αυτοτελείς μονάδες (Κέντρα Δόμησης με προσωπικό από τις υφιστάμενες ΥΔΟΜ), οι οποίες θα αναλάβουν τις αρμοδιότητες που έως σήμερα ασκούσαν οι Υπηρεσίες Δόμησης των Τμημάτων Εκδοσης Οικοδομικών Αδειών και Ελέγχων Κατασκευών, ενώ το Τμήμα του Πολεοδομικού Σχεδιασμού παραμένει σε τοπικό επίπεδο στους δήμους.