Καθώς πλησιάζει η 1η Δεκεμβρίου, η ελληνική αγορά εισέρχεται σε μια νέα ψηφιακή εποχή στις πληρωμές. Από την ημερομηνία αυτή, όλες οι επιχειρήσεις λιανικής –από μικρά καταστήματα έως μεγάλες αλυσίδες– θα πρέπει να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS και να έχουν συνδέσει POS, ταμειακές μηχανές και ΑΑΔΕ σε ενιαίο ψηφιακό σύστημα.
Για τους καταναλωτές, η αλλαγή σημαίνει πιο γρήγορες και απλές συναλλαγές χωρίς καθυστερήσεις. Για τους επαγγελματίες, ωστόσο, ανοίγει ένας νέος κύκλος υποχρεώσεων με αυστηρούς ελέγχους, διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο και πρόσθετο κόστος για την προσαρμογή.
Η προετοιμασία της αγοράς
Παρότι το IRIS χρησιμοποιείται ήδη από περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια καταναλωτές και 570.000 επιχειρήσεις, η αγορά παραμένει επιφυλακτική. Τα τεχνικά προβλήματα του προηγούμενου μήνα προκάλεσαν καθυστερήσεις και ανάγκη για παρατάσεις, ενώ πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμη τις αναγκαίες αναβαθμίσεις.
Η ΑΑΔΕ έχει ξεκαθαρίσει ότι από την 1η Δεκεμβρίου κάθε πληρωμή –είτε με κάρτα είτε μέσω IRIS– θα πρέπει να περνά από το ταμειακό σύστημα και να εκδίδεται απόδειξη σε πραγματικό χρόνο.
Πρόστιμα για όσους δεν συμμορφωθούν
Οι επιχειρήσεις που δεν προσαρμοστούν αντιμετωπίζουν σημαντικές κυρώσεις:
- 10.000 ευρώ για απλογραφικά βιβλία
- 20.000 ευρώ για διπλογραφικά, εφόσον δεν δέχονται πληρωμές μέσω IRIS ή δεν έχουν ολοκληρώσει τη διασύνδεση.
Στα μικρά νησιά και σε οικισμούς με έως 500 κατοίκους, τα πρόστιμα μειώνονται στο μισό.
Οι εταιρείες που διαχειρίζονται POS κινδυνεύουν με πρόστιμα από 100.000 έως 300.000 ευρώ, ενώ η μη αναβάθμιση ενός τερματικού συνεπάγεται επιβάρυνση 500 ευρώ.
Το κόστος προσαρμογής για μια μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να φθάσει έως 1.500 ευρώ μόνο για τις αναβαθμίσεις POS και ταμειακών συστημάτων. Η συνολική ψηφιακή μετάβαση υπολογίζεται σε 6.000 έως 8.000 ευρώ ετησίως.
Πώς λειτουργεί το IRIS Payments Business
Οι πληρωμές μπορούν να ολοκληρωθούν με τρεις απλούς τρόπους:
- Με τον αριθμό κινητού του επαγγελματία: Ο καταναλωτής πληκτρολογεί τον αριθμό και η συναλλαγή ολοκληρώνεται άμεσα.
- Με τον ΑΦΜ της επιχείρησης: Εισάγεται ο ΑΦΜ και το σύστημα εντοπίζει αυτόματα την επιχείρηση για την πληρωμή.
- Με σάρωση QR κωδικού: Μέσω της εφαρμογής mobile banking, ο πελάτης σαρώνει τον QR κωδικό που διαθέτει η επιχείρηση.
Τα οφέλη για τους καταναλωτές
Οι ηλεκτρονικές πληρωμές αποτελούν πλέον καθημερινότητα για τους πολίτες. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, υπάρχουν 21,6 εκατομμύρια ενεργές κάρτες στη χώρα, ενώ η μέση αξία συναλλαγής ανέρχεται μόλις στα 43 ευρώ, δείγμα ότι οι καταναλωτές χρησιμοποιούν κάρτες και IRIS ακόμη και για μικρές αγορές.
Το επόμενο βήμα
Το IRIS δεν περιορίζεται στην Ελλάδα. Από τα μέσα του 2026, θα επεκταθεί σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Σκανδιναβία και Πολωνία μέσω του προγράμματος EuroPA, επιτρέποντας άμεσες διασυνοριακές μεταφορές χρημάτων.
Η νέα ψηφιακή εποχή στις πληρωμές προσφέρει σαφή οφέλη στους καταναλωτές, αλλά απαιτεί προσοχή, επενδύσεις και συνέπεια από τις επιχειρήσεις. Η αγορά περνά οριστικά σε μια νέα ψηφιακή πραγματικότητα.