Ένα ξεχωριστό μάθημα παράδοσης και κοινωνικής ευαισθητοποίησης παρακολούθησαν οι μαθητές του Ελληνικού Σχολείου των Αγίων Αναργύρων, όπου το πανάρχαιο ποντιακό έθιμο των Μωμόγερων «συναντήθηκε» με την πρωτοβουλία Movember.
Οι μαθητές γνώρισαν τους χαρακτηριστικούς «ακόλουθους» του θιάσου των Μωμόγερων με τις φουστανέλες, τις περικεφαλαίες, τα γιλέκα και τα στολισμένα ραβδιά – στοιχεία που αφηγούνται διαφορετικές ιστορικές εποχές του Πόντου και συμβολίζουν τη γονιμότητα, τη λεβεντιά και τη συνέχεια της κοινότητας.
«Μέσα από τη δημιουργικότητα μεταφέραμε στα παιδιά τόσο τη γνώση για το έθιμο όσο και την αξία της ενημέρωσης γύρω από την ψυχική και σωματική υγεία των ανδρών», εξηγεί ο διευθυντής του σχολείου και χρόνια επικεφαλής του θιάσου στη Μελβούρνη, Κώστας Παταρίδης.
Το πανάρχαιο έθιμο των Μωμογέρων και η πρωτοβουλία του Movember συνδέονται μέσω ενός κοινού συμβολισμού: τη χρήση της τριχοφυΐας του προσώπου (μουστάκι/γένια) και τη δημόσια παρουσία ως μέσο κοινωνικού μηνύματος.
Το Movember πραγματοποιείται κάθε Νοέμβριο. Κατά τη διάρκειά του, οι άντρες αφήνουν μουστάκι με στόχο την ευαισθητοποίηση και τη συγκέντρωση χρημάτων για θέματα ανδρικής υγείας – ψυχικής και σωματικής.
Το μουστάκι λειτουργεί ως σύμβολο και αφορμή για συζήτηση.
Η αναβίωση του ποντιακού δρωμένου των Μωμόγερων είναι ένα έθιμο που πραγματοποιείται το 12ήμερο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Θεοφάνια, με ευχετηριακό χαρακτήρα.
Το έθιμο των Μωμογέρων έχει καταμετρημένες πάνω από 50 παραλλαγές, ωστόσο η κεντρική ιδέα είναι παντού η ίδια: η αναγέννηση της φύσης και η αλλαγή του νέου έτους μέσω της σάτιρας.
Όπως εξηγεί ο διευθυντής του σχολείου, Κώστας Παταρίδης:
«Το κύριο μήνυμα του εθίμου είναι να διωχθεί το κακό και να έρθει το καλό, με την ενεργητικότητα των χορευτών να ‘ξυπνάει’ τη φύση, που θεωρείται ότι κοιμάται κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Έτσι, το έθιμο επιδιώκει να φέρει καλύτερες μέρες, τόσο σε σχέση με τη φύση όσο και με την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Μήνυμα που συνδέεται άμεσα με το Movember, εφόσον κύριος στόχος είναι να ενημερώσει για θέματα υγείας που αφορούν τους άντρες και να τους χαρίσει ένα καλύτερο και λαμπρότερο μέλλον, με καλή ψυχική αλλά και σωματική υγεία, εφόσον είναι άρρηκτα συνδεδεμένες, καθώς η μία επηρεάζει άμεσα την άλλη».
Η μουσική παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά τους ήταν από τα λιγοστά αγαθά που μπόρεσαν οι Πόντιοι πρόσφυγες να μεταφέρουν μαζί τους στον ελλαδικό χώρο μετά τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι δώδεκα «ακόλουθοι» του θιάσου των Μωμόγερων, είναι ντυμένοι με φουστανέλες (που συμβολίζουν το 1821), φορούν περικεφαλαία που παραπέμπει στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθώς και πουκάμισο, γραβάτα και γιλέκο, τα οποία συμβολίζουν τη μετάβαση στη δυτική ενδυμασία.
Κρατούν επίσης ένα ραβδί στολισμένο με φούντες, σύμβολο της γονιμότητας. Να σημειωθεί ότι η φουστανέλα προστέθηκε περίπου στα μέσα του 19ου αιώνα, στο πλαίσιο της ποικιλομορφίας των Μωμόγερων και της εξελικτικής πορείας της παράδοσης.
Δημιουργοί και εμπνευστές ήταν Έλληνες του Πόντου, οι οποίοι κατάφεραν να ενσωματώσουν έντονα ελληνικά στοιχεία στη φορεσιά προκειμένου να τονίσουν την ύπαρξη ελληνικής κοινότητας στην περιοχή, εν μέσω τουρκικών πιέσεων.
Παραδοσιακά, οι άντρες αυτοί άφηναν μουστάκι – σημάδι «λεβεντιάς» και ανδρείας. Το ίδιο σύμβολο που χρησιμοποιείται και για το Movember.
Ο διευθυντής του σχολείου, Κώστας Παταρίδης, τόνισε: «Η ασυνήθιστη εικόνα των Μωμόγερων τραβά την προσοχή, όπως ακριβώς και το μουστάκι στο Movember λειτουργεί ως αφορμή για διάλογο και ενημέρωση. Οι Μωμόγεροι αποτελούν ένα δρώμενο με σκοπό τη χαρά, τη σάτιρα, την κοινωνική συνοχή και την ευαισθητοποίηση της κοινότητας. Αντίστοιχα, το Movember κινητοποιεί την κοινωνία γύρω από σημαντικά ζητήματα υγείας μέσα από συλλογική δράση».
Το έθιμο των Μωμόγερων εντάχθηκε στον Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO το 2016.
Παρουσιάζεται σε πολλές πόλεις και χωριά της Ελλάδας όπου υπάρχουν Πόντιοι, με πιο χαρακτηριστικά τα οκτώ χωριά της Κοζάνης που υπέβαλαν από κοινού την πρόταση.
Έχει παρουσιαστεί επίσης στη Μελβούρνη, την Αδελαΐδα και το Σίδνεϊ από μέλη ποντιακών συλλόγων εκεί. Αξιοσημείωτο είναι ότι το έθιμο συμπεριλήφθηκε και στις εξετάσεις Ελληνικών του VCE το 2021 ως κείμενο κατανόησης και παραγωγής λόγου, αναδεικνύοντας τη σημασία του ακόμη και για τους Έλληνες της διασποράς.
«Δημιουργώντας έναν δικό τους Μωμόγερο, οι μαθητές έμαθαν για το έθιμο αλλά και για σύγχρονα ζητήματα που αφορούν την κοινωνία. Τα παραδοσιακά έθιμα, όπως αυτό των Μωμόγερων, μπορούν να λειτουργήσουν ως γέφυρα για την ενημέρωση σύγχρονων κοινωνικών μηνυμάτων, όπως αυτό του Movember», ολοκλήρωσε με υπερηφάνεια για τη συμμετοχή των μαθητών στη δραστηριότητα, ο διευθυντής του σχολείου Κώστας Παταρίδης, ο οποίος έχει καταγωγή από τον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης – ένα από τα οκτώ χωριά της Κοζάνης που συμμετείχαν στην επιτροπή,η οποία πρότεινε το έθιμο στην UNESCO.
The post Οι Μωμόγεροι «συνάντησαν» το Movember στο Ελληνικό Σχολείο των Αγίων Αναργύρων appeared first on ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.