Δύο χρόνια έπειτα από την τελευταία Τριμερή Σύνοδο Κορυφής η οποία έγινε μόλις έναν μήνα πριν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 και με όσα έκτοτε μεσολάβησαν, η 10η Τριμερής Σύνοδος Κορυφής Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα πολύ ιδιαίτερο περιεχόμενο και μια αναλόγως μεγάλη σημασία τουλάχιστον ως προς το επιδιωκόμενο.
Κάτι που αποτυπώθηκε και στο αποτέλεσμα. Ηταν έκδηλο ακόμα και πριν από την έναρξη της Τριμερούς ότι το βάρος θα ετίθετο πρωτίστως στο ζήτημα της ασφάλειας και της άμυνας και, όταν ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αναφέρθηκε αυτολεξεί με τη φράση «ξεχάστε το» ως μήνυμα, όπως είπε, σε όσους «ονειρεύονται να επανασυστήσουν τις αυτοκρατορίες τους στα εδάφη μας» και με την προτροπή «δοκιμάστε μας», η διάσταση αυτή έδειχνε να χωράει σ’ αυτές τις λίγες λέξεις.
Οπως «ΤΑ ΝΕΑ» είναι σε θέση να γνωρίζουν η αναφορά δεν ήταν καθόλου τυχαία, καθώς ο ισραηλινός πρωθυπουργός επέμεινε ιδιαίτερα στις κατ’ ιδίαν επαφές αλλά και στην Τριμερή στο ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας. Ωστόσο, όταν δημοσιογράφος τον ρώτησε για τις τουρκικές προκλήσεις, φρόντισε να εξηγήσει πως το σχήμα με την Ελλάδα και την Κύπρο δεν στρέφεται ενάντια σε οποιονδήποτε αλλά αποσκοπεί στην προάσπιση των συμφερόντων των τριών χωρών.
Στάθηκε δε ιδιαίτερα στη θέση ότι η συμμαχία των τριών χωρών, όπως είπε, δεν είναι συμβολική αλλά ουσίας. «Είμαστε αποφασισμένοι και ικανοί να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας, και η συνεργασία μας ενισχύει περαιτέρω αυτή την ικανότητα. Μαζί, οι τρεις γνήσιες δημοκρατίες της Ανατολικής Μεσογείου θα προωθήσουμε την ασφάλεια, την ευημερία και την ελευθερία. Με τη βοήθεια του Θεού, θα φέρνουμε ένα πιο φωτεινό και ασφαλές μέλλον στα έθνη μας και σε ολόκληρη την περιοχή» υπογράμμισε ο ισραηλινός πρωθυπουργός.
IMEC και Ενέργεια
Δεσπόζουσα θέση στις διμερείς επαφές αλλά και στην Τριμερή είχε το ζήτημα του εμπορικού διαδρόμου IMEC, ανάμεσα στην Ινδία, τη Μέση Ανατολή για την Ευρώπη, στον οποίο το Ισραήλ επενδύει, όπως και η Ελλάδα και η Κύπρος, ιδιαίτερα. Αναφερόμενος στον IMEC, o ισραηλινός ηγέτης εξέφρασε την πεποίθησή του ότι θα ανταποκριθεί στην πραγματικότητα. «Ως μέρος αυτής της προσπάθειας», πρόσθεσε, «προωθούμε το (σ.σ.: καλώδιο) Great Sea Interconnector που θα επιτρέψει τη συνεργασία στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των τριών χωρών μας και της Ευρώπης και της Αραβικής Χερσονήσου, και τελικά και της Ασίας». Υποδεικνύοντας ότι το καλώδιο είναι από πολλές απόψεις ο σκελετός του διαδρόμου IMEC, πρόσθεσε: «Συζητήσαμε πρακτικά πώς να προχωρήσουμε σε αυτό και σκοπεύουμε να το προωθήσουμε».
Στο ενεργειακό ειδικότερα, αλλά και ευρύτερα στο πεδίο υποδομών και συνδεσιμότητας, αποτυπώθηκε η κοινή εκτίμηση ότι η Σύνοδος δίνει ευκαιρία πολιτικής ώθησης σε έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης και ψηφιακής συνδεσιμότητας, όπως το GSI και τα υποθαλάσσια τηλεπικοινωνιακά καλώδια, καθώς και σε συνέργειες που ευθυγραμμίζονται με τον IMEC.
Σημαντικό μομέντουμ, όπως αναφέρεται στο ανακοινωθέν, δημιουργείται από την υπογραφή της Συμφωνίας Οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου και Λιβάνου στις 26 Νοεμβρίου 2025, εξέλιξη που ενισχύει την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια, στηρίζει την περιφερειακή σταθερότητα και δημιουργεί προϋποθέσεις για επόμενα βήματα σε διασυνοριακές διευθετήσεις και ενεργειακό σχεδιασμό.
Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ
Εξαιρετικά σημαντική θεωρείται επίσης η αναφορά στο σκέλος της περιφερειακής αρχιτεκτονικής και των σχέσεων με τις ΗΠΑ, όπου και στην τελική διακήρυξη σημειώνεται η ανάδειξη της «προοπτικής αναβίωσης και αναβάθμισης του σχήματος 3+1». Η συγκυρία, αναφέρεται, θεωρείται πρόσφορη, μεταξύ άλλων και ενόψει της συνάντησης του ισραηλινού πρωθυπουργού με τον πρόεδρο των ΗΠΑ στις 29 Δεκεμβρίου, όπου αναμένεται να συζητηθούν κρίσιμες πτυχές της επόμενης ημέρας στη Γάζα. Παράλληλα, καταγράφεται αυξημένο ενδιαφέρον του αμερικανικού Κογκρέσου για θεσμική στήριξη του 3+1, με πρωτοβουλίες που ενισχύουν την κοινοβουλευτική διάσταση της συνεργασίας σε αντιτρομοκρατία και θαλάσσια ασφάλεια.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Μπενιαμίν Νετανιάχου τόνισε τη διάσταση του ταξιδιού στις ΗΠΑ επανειλημμένα στο πλαίσιο των επαφών, αφήνοντας να νοηθεί ότι ενδέχεται να υπάρξουν νεότερα σε σχέση με τα ζητήματα που αφορούν το τριμερές σχήμα.
Διπλωματική πηγή εξήγησε στα «ΝΕΑ» ότι ακριβώς αυτή η διετία που μεσολάβησε από την προηγούμενη Σύνοδο, κατέστησε πιο εμφανή την ανάγκη η Ανατολική Μεσόγειος να αποκτήσει σταθερότερους κανόνες ασφάλειας και πολιτικής συνεννόησης. Ανέφερε επίσης ότι μια σημαντική διάσταση της Συνόδου ήταν και το ζήτημα της ανάληψης σε λιγότερο από δέκα ημέρες της προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την Κύπρο, ενώ συμπίπτει με μια περίοδο πυκνού πολιτικού χρόνου στην εξωτερική πολιτική, στον άξονα Ανατολικής Μεσογείου και Κόλπου.
Ο βασικός πολιτικός στόχος της Συνόδου, τόνισε η ίδια πηγή, είναι η επανεπιβεβαίωση του στρατηγικού πλέγματος του σχήματος, τόσο ως μήνυμα αποτροπής και επιμονής αλλά και ως κάτι το οποίο εκτείνεται και σε άλλες θεματικές όπως η οικονομία, η άμυνα, η κυβερνοασφάλεια, η θαλάσσια ασφάλεια, η πολιτική προστασία και η διαχείριση κρίσεων.